Klinik Psikiyatri Dergisi; 2016;19(4):176-184
Cerrahi ve dahili branş hekimlerinde tükenmişlik düzeyini etkileyen değişkenler ve tükenmişliğin işe bağlılık ve örgütsel bağlılık ile ilişkisi
R Algül, D Yılmaz, Ü Özer, B Kaya
Acıbadem Üniversites, İstanbul
GİRİŞ ve AMAÇ: Tükenmişlik; iş stresinin kişide fiziksel, zihinsel ve duygusal bitkinlik yaratması, kişinin mesleğinden uzaklaşması, işine, birlikte çalıştığı kişilere, hatta kendisine yönelik olumsuz duygular beslemeye başlaması olarak tanımlanmaktadır. Yazında, tükenmişliğin hem çalışanlar, hem hizmet verilen kişiler, hem de kurumlar açısından ciddi sonuçlar doğurabileceğinin altı çizilmiştir. İşten ayrılma, işe gitmeme, moral bozukluğu, üretkenliğin ve verimliliğin düşmesi gibi durumlara neden olabileceği gibi fiziksel tükenme, yorgunluk, psikosomatik bozukluklar, depresyon, anksiyete, uykusuzluk, eş ve aile ile sorunlar, alkol ve psikoaktif madde kullanımı gibi daha ciddi durumların ortaya çıkmasında da etkili olabildiği bildirilmiştir. Tükenmişliğin özellikle “insanlarla çalışan” mesleklerde ortaya çıktığı vurgulamaktadır. Hekimlik mesleği de tükenmişlik açısından en fazla risk oluşturan meslekler arasında sayılmaktadır. Çalışmamızda cerrahi ve dahili branş hekimlerinin tükenmişlik düzeyini etkileyen değişkenleri karşılaştırmalı olarak incelemek ve tükenmişlikle işe bağlılık ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi araştırmak amaçlanmıştır.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Kesitsel araştırma olarak planlanan çalışmaya özel bir üniversite hastanesinde çalışan 82 hekim dahil edilmiştir. Katılımcılara sosyodemografik ve mesleki veri formu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Örgütsel Bağlılık Ölçeği ve İşe Bağlılık Ölçeği doldurtulmuştur.
BULGULAR: Formları tam doldurmamış olan 3 kişi çalışma dışında bırakılarak 79 kişinin verileri değerlendirilmeye alınmıştır. Katılımcılardan 40’ı (%50.6) dahili, 39’u (%49.4) cerrahi branşlarda çalışmakta olup branşlar arasında sosyodemografik özellikler ve ölçek puanları açısından fark saptanmadı. Cinsiyet ve çocuk sahibi olma ölçek puanlarını etkileyen sosyodemografik özellikler, gelir düzeyi ve meslekte çalışma süresi ölçek puanlarını etkileyen mesleki özellikler arasındaydı. Korelasyon analizlerinde her üç ölçek ve alt ölçekleri arasında pozitif ve negatif yönde ilişkiler saptandı.
TARTIŞMA ve SONUÇ: Bulgularımız dahili ve cerrahi branş hekimleri arasında tükenmişlik açısından anlamlı fark bulunmadığını; cinsiyet, çocuk sahibi olma, gelir düzeyi ve meslekte çalışma süresinin ise tükenmişlik düzeyini etkilediğini göstermektedir. Örgütsel bağlılık ve işe bağlılık da tükenmişlik düzeyini etkileyen değişkenler arasındadır ve dolayısıyla bu iki önemli alanda iyileşmeye yönelik yapılacak çalışmalar hekimlerin tükenmişlik düzeyini azaltmaya da katkı sağlayacaktır.
Variables affecting burnout levels among medical doctors working in internaland surgical branches and the relationship of burnout with workengagement and organizational commitment
Objective: Burnout has been especially reported in individuals
who do "people-work" and medicine is consi
dered among professions that carry a higher risk of
burnout. The aims of this study are to investigate variables
affecting burnout levels among medical doctors
working in internal and surgical branches, and examine
the relationship of burnout with work engagement and
organizational commitment. Method: Eighty-two medical
doctors, working in a private university hospital,
were included in the study which was designed as crosssectional.
Sociodemographic and professional data
forms, Maslach Burnout Inventory, Organizational
Commitment Scale and Work Engagement Scale were
completed. Results: Three participants who did not fully
complete study forms were exluded, and the data of 79
people were evaluated. Among participants, 40 (50.6%)
people were working in internal and 39 (49.4%) people
in surgical branches. There was no difference between
branches, in sociodemographic features and scale
scores. Gender and having children were sociodemographic
features; income and duration of employment
were professional features affecting scale scores. Positive
and negative relationships between three scales and
their subscales were detected in correlation analyses.
Conclusion: Our findings suggest that there is no diffe
rence between medical doctors working in internal and
surgical branches in burnout; but gender, having child
ren, income and duration of employment may affect
burnout level. Organizational commitment and work
engagement are among variables affecting burnout
level, therefore efforts which will be spent for amelioration
in these fields may provide benefit in the reduction
of medical doctors' burnout.