Türk Psikoloji Dergisi; 2003;18(52):57-71
Vineland Uyum Davranış Ölçeği-Araştırma Formu'nun Doğumdan 47 Aylığa Kadar Olan Türk Bebekleri İçin Uyarlama, Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması
B Alpas, M Akçakın
Ankara Üniversitesi, Ankara
Bu çalışmanın amacı, bireylerin uyum davranışlarını değerlendirmek amacı ile 1984 yılında Sparrow, Balla ve Cicchetti tarafından geliştirilmiş olan Vineland Uyum Davranış Ölçeği Araştırma Formu'nun (Vineland) uyarlamasını doğumdan 47 aylığa kadar olan yaş diliminde bulunan Türk bebekleri için tamamlamak, güvenirliğini ve geçerliğini belirlemektir. Bu amaçla, çalışmanın örneklemini üç farklı sosyoekonomik düzeyi (SED) temsil ettiği düşünülen (alt, orta ve üst), doğumdan 47 aylığa kadar dört yaş diliminde bulunan (0-11 ay, 12-23 ay, 24-35 ay ve 36-47 ay), normal zihinsel gelişim gösteren toplam 561 (283 kız, 278 erkek) çocuk oluşturmuştur. Ayrıca DSM - IV (APA, 1994)'e göre otistik tanısı konmuş toplam 23 (5 kız, 18 erkek) çocuk araştırmada yer almıştır. Sonuçlar, çocukların yaşları arttıkça ölçekten aldıkları puanların da arttığını göstermiştir. 47 aylık yaş dilimine kadar cinsiyet farklılığı bulunamamıştır. 24 - 35 ay ve 36 - 47 ay üst SED çocuklarının aynı yaş grubundaki diğer iki SED'e göre daha yüksek puan aldığı belirlenmiştir. Ancak grup yaşdilimlerine ayrıldığında doğumdan 24 aya kadar SED farklılığı saptanmamıştır. Ölçeğin uygulamacılar arası güvenirliği .97 - .99, test tekrar test güvenirliği .91 - .98 ve iç tutarlılığı (Cronbach Alfa) .95 - .97 arasında bulunmuştur. Geçeliği ise Faktör Analizi ile normal ve otistik belirtileri olan çocuklarla yapılan iki farklı Ölçüt Geçerliği çalışması ile incelenmiştir. Bu bulgular; niceliksel ve niteliksel bir değerlendirme aracı olarak Vineland' ın bebeklik ve erken çocukluk dönemindeki Türk çocukları için kullanılabilir bir ölçek olduğunu göstermiştir.
The Adaptation, Reliability and Validity Study of the Vineland Adaptive Behavior Scales Survey Form (Vineland) For Turkish Babies
The aim of this study was to investigate the adaptation, reliability and validity of the Vineland Adaptive Behavior Scales Survey Form (Vineland) for Turkish babies, whose original was developed by Sparrow et all in 1984. The Vineland was administered on total 561 (283 girls, 278 boys) normal children and total 23 (5 girls, 18 boys) autistic children. This children between four different age ranges (0 - 11 months, 12 - 23 months, 24 - 35 months and 36 - 47 months) from three different SES group (low, middle and high) were selected for this study. Results indicated that as children grew older, their total scores on the scale also increased. There were no significant differences in sex. In the 24 - 35 and 36 - 47 months age ranges, high SES children's scores were higher than the others (low and middle SES). When the age was divorced in the month ranges, there were no significant differences from birth to 24 months age ranges. Reliability studies of scale included Interrater Reliability (.97 .99), Test Retest (.91 and .98) and Internal Consistency Analysis (.95 - .97). Validity studies assessed with three different methods: Construct Validity (factor analysis), and two different Criterion Validity studies. This results revealed that the Vineland could be used as a qualitative and a quantitative assessment instrument in infancy and early childhood stages of Turkish children.