Türk Psikoloji Dergisi; 2009;24(64):1-18
Çalışan ve ilk kez anne olan kadınların bebeklerinin bakımı ve işe geri dönme süreci: İleriye dönük çoklu etkiler
M Sayıl, A Güre, Z Uçanok, EP Pungello
Hacettepe Üniversitesi, Ankara
Bu araştırma, çalışan ve ilk kez anne olan kadınların doğumdan sonra işe geri dönme süreleri ve bebeğinin bakımıyla ilgili seçimlerine, demografk özelliklerin, çevresel sınırlandırıcıların ve annenin inançlarının etkilerini bir model (Pungello ve Kurtz-Costes, 1999) çerçevesinde sınamayı amaçlamaktadır. Ayrıca annenin bebeğinin bakımı konusundaki seçiminin, annelikle ve işiyle ilgili doğum öncesindeki inanç ve tutumlarında değişme yaratıp yaratmadığı ve annenin kontrolünde olmayan çevresel sınırlandırıcıların düzenleyici rolü iki ayrı denenceyle incelenmiştir. Araştırmaya evli, ilk çocuğuna hamile, çalışan ve 20 yaşın üstünde 200 gebe kadın katılmıştır. Kadınlarla doğumdan önceki ve sonraki 6.-8. aylar arasında yaklaşık 40-50 dakika süren yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Yapısal Eşitlik Modeli analizi sonuçları, modele annenin planlarının eklenmesiyle öngörülen ilişkilerin çoğunun doğrulandığını göstermiştir. Annenin demografk özellikleri hem çevresel sınırlandırıcılar hem de annenin inançlarıyla ilişkilidir ve çevresel sınırlandırıcılar da annenin işe geri dönmeyle ilgili planlarıyla ilişkilidir. Annenin planları da annenin doğumdan sonraki işe geri dönme süresi üzerinde etkilidir. Bebeğine kendi bakan anneler kariyer hedeferine ulaşmada daha esnektirler ve akrabaya baktıranlar da bakım seçeneklerini daha nitelikli bulanlardır. Anneler, bebeklerini kime baktırdıklarına bağlı olmaksızın ilk görüşmeden son görüşmeye bazı inanç ve tercihlerini değiştirmişlerdir. Annenin bebek bakımı konusundaki tercihleri ile seçimi arasındaki uyuşmada para kazanmak için çalışmak zorunda olup olmamasının (kontrol edilemeyen çevresel sınırlandırıcı) düzenleyici rolü bulunmamaktadır.
Working First Time Mothers' Infant Care Selection and Transition Back to Work: A Prospective Study
The aim of this study was to examine the infuences of mothers’ demographic characteristics, environmental constraints and maternal beliefs on mothers’ time to return to work and infant care decisions in a prospective model (Pungello & Kurtz-Costes, 1999). A total of 200 pregnant women participated in this study. Women were included who were married, pregnant with a frst child, working full time and over the age of 20 years. The participants were recruited from university hospitals and birth clinics in Ankara. Participants were interviewed on the average at 6th months of pregnancy and at 6th months after the birth. Each interview included structured items to measure relevant variables and lasted approximately 40-50 minutes. Model testing results revealed that maternal demographics (maternal age, education and income) were related with maternal beliefs towards mothers’ working and maternal care. Environmental constraints (work schedule and long-term career goal fexibility) were related with maternal plans about the time to return to work. Duration of returning to work was related with prenatal maternal plans. Mothers who chose maternal care had more fexibility to reach their career goals, and mothers who chose relative care reported their available child care options to be of higher quality than other mother. Mothers also changed their maternal beliefs and care preferences between the prenatal to postnatal interviews, but these changes were not signifcantly related to their care choices. The uncontrollable environmental constraint (i.e., needing to work for the income) did not moderate the association between mothers’ preference and selection.