Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) kronik, klinik görünümü itibariyle heterojen ve işlevselliği önemli ölçüde bozan bir bozukluktur. Belirtilerde dönemler arası genel benzerlikler korunmakla beraber, OKB’nin fenotipik görünümünde hayat boyu bazı değişiklikler olabilir. Belli obsesyon ve kompulsiyonların sıklığında çocuklar, ergenler ve yetişkinler arasında farklılıklar vardır. Çocuklarda, kirlenme, cinsel, bedensel obsesyonlar ve şüphe/ suçluluk en sık bildirilen obsesyonlar; yıkama, tekrarlama, kontrol etme ve düzenleme ise en sık bildirilen kompulsiyonlardır. Çocuk ve ergenlerde saldırganlık/zarar obsesyonlarının oranı yüksektir (örn. kendisinin veya ailesinin güvenliğine ilişkin endişeler). Öfke patlamaları OKB’li çocuk ve gençlerde sağlıklı kontrollere göre 2-3 kat daha fazladır ve özellikle depresif duygudurum ile ilişkilidir. Öfke patlamalarının ortaya çıkması ile ailenin obsesif kompulsif belirtinin bir parçası haline gelmesi ve törensel davranışlarda bir ‘görev’inin olmasının ilişkisi vardır ve çocuğun belirtilerine uyum sağlama obsesif kompulsif belirtilerinin sürdürülmesinin ana sebeplerinden biridir. Bu yüzden özellikle bilişsel davranışçı terapiyi (BDT) temel alan müdahalelerde bu ‘idare etme’nin değiştirilmesi önem taşımaktadır. BDT, uygulama imkânı var ise, belirtileri hafif-orta ağırlıkta olan OKB tanılı çocuklarda birinci sıradaki tedavi seçeneğidir. Belirti şiddeti daha ağır olan olgularda ilaç tedavisi düşünülmeli, uygulanmakta ise, BDT’ye uygun ilaç tedavisi eklenmelidir. Çocukluk çağı OKB’si ile ilgili bilgimiz son dönemde yapılan, etiyolojiyi aydınlatmaya (genetik çalışmalar), klinik olarak tanımlamaya (belirti boyutları) ve tedavi yaklaşımlarını araştırmaya dönük çalışmalar (serotonin gerialım inhibitörleri, BDT ve yeni tedavi yaklaşımları) ile arttı. Bu yazıda çocukluk çağı OKB’si ve tedavisi ile ilgili güncel bilimsel bilgiyi gözden geçirmek ve bir olgu ile obsesif belirtilere eşlik edebilen öfke patlamalarının ve aile tutumunun klinik seyirdeki rolünü anlatmak amaçlanmıştır.

Obsessive compulsive disorder (OCD) is a chronic, clinically heterogeneous and a seriously disabling disorder. Although general similarities in symptoms are preserved between different periods, lifetime phenotypic presentation of OCD may differ. There are differences in the frequency of certain obsessions and compulsions between children, adolescents and adults. Contamination, sexual, somatic obsessions and doubt/guilt are the most frequent obsessions and cleaning, repeating, control and ordering are the most frequent compulsions in children. Children and adolescents have high rates of aggression/harm obsessions (including fears of catastrophic events, such as death or illness in self or loved ones). Temper outbursts are two to three times more common in youth with OCD than in healthy children and are particularly related to depressed mood. This condition is related to family accommodation of OCD symptoms and taking a role in the ritualistic behaviors which is one of the main reasons of the persistence of OCD symptoms. For this reason, focusing on changing “accommodation” behavior by cognitive behavioral therapy (CBT) is important. CBT, if feasible, is the first line of treatment in mild to moderate OCD in children. In more severe cases, pharmacological treatments should be considered and if CBT is being applied, appropriate drug should be added to the treatment plan. Our knowledge about pediatric OCD has expanded by recent studies on the etiology (genetic studies), clinical description (symptom dimensions) and treatment approaches (serotonin reuptake inhibitors, CBT and new treatment approaches). The purpose of this article is to review current scientific knowledge about pediatric OCD and its treatment and, through a case presentation, to explain the role of temper outbursts and parental attitudes on the clinical course of OCD.