Türk Uyku Tıbbı Dergisi; 2014;1(3):71-76
Obstrüktif Uyku Apne Sendromunda Gündüz Uykululuk ve Klinik Sonuçlar ile İlişkisi
Ç Berkeşoğlu
Hacettepe Üniversitesi, Ankara
Giriş: Obstrüktif uyku apne sendromu (OUAS); uyku sırasında üst havayolundaki
tıkanıklıklar nedeniyle tekrarlayan solunumsal bozukluklar (apne, hipopne)
sonucu gelişen, birçok vücut sistemini ilgilendiren önemli bir sağlık sorunudur.
Sık uyku bölünmelerine bağlı sempatik sistem aktivasyonu ile uyku bozukluğuna
ve kardiyovasküler sorunlara yol açmaktadır. Bu çalışmada OUAS tanısı alan
hastalarda aşırı gündüz uykululuk hali ile ilişkili etkenleri ve klinik sonuçları
incelemek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya Hacettepe Üniversitesi Uyku Laboratuvarı’nda,
Eylül 2009-Mart 2010 tarihleri arasında, ilk kez tanı amaçlı polisomnografi
testi uygulanan, erişkin yaş grubundaki hastalar dahil edilmiştir. Hastaların
demografik bilgileri kaydedilerek kan basıncı ölçümleri, antropometrik ölçümleri,
polisomnografi ve solunum fonksiyon testleri yapılmıştır. Ayrıca hastaların
Charlson Komorbidite İndeksi, Epworth Uykululuk Ölçeği (EUÖ), Pittsburgh
Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ), SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği ve Uyku Hijyen İndeksi
skorları hesaplanmıştır.
Bulgular: Otuz altısı kadın (%36,4) ve 63’ü erkek (%63,6) 99 kişi çalışmaya
alınmak üzere değerlendirilmiştir. Ortalama vücut kütle indeksi 32,8±6,9
kg/m2, bel çevresi 110,2±14,1 cm, boyun çevresi 41,2±4 cm, sistolik kan
basıncı 127,7±19,3 mmHg, diyastolik kan basıncı 84,6±12,6 mmHg olarak
bulunmuştur. AHİ <15/saat ve EUÖ <10 olan 25 kişi ‘Normal’ grup, AHİ ?15/
saat ve EUÖ <10 olan 37 kişi ‘OUAS/UD’ grubu, AHİ >5/saat ve EUÖ ?10 olan
33 kişi ise ‘OUAS/U’ grubu olarak tanımlanmıştır. AHİ <5/saat ve EUÖ ?10 olan
4 kişi istatistiksel analiz dışında bırakılmıştır. SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği sosyal
fonksiyon puanı; OUAS/U grubunda, ‘Normal’ gruba göre istatistiksel olarak
anlamlı şekilde düşük saptanmıştır. Emosyonel durum puanı OUAS/U grubunda
OUAS/UD grubuna göre daha düşük bulunmuştur. Pittsburgh Uyku Kalitesi
İndeksi alt başlığı olan subjektif uyku kalitesi puanı; OUAS/U grubunda, ‘Normal’
gruba göre daha yüksektir. Uyku gecikmesi puanı ise ‘Normal’ grupta diğer
iki gruba göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksek saptanmıştır. Gündüz
fonksiyon bozukluğu; OUAS/U grubunda, diğer gruplara göre istatistiksel olarak
anlamlı oranda yüksek bulunmuştur. Hipertansiyon ve Charlson Komorbidite
İndeksi gruplar arasında farklı bulunmamıştır.
Sonuç: Uykululuk yakınması olan OUAS hastalarında yaşam kalitesi ve uyku
kalitesi daha kötü bulunmuştur. Uykululuk yakınması ile hipertansiyon ve
komorbidite arasında ilişki saptanmamıştır.
The Relation Between Daytime Sleepiness and Clinical Outcomes in Patients withObstructive Sleep Apnea Syndrome (OSAS)
Introduction: Obstructive sleep apnea syndrome (OSAS) is a common disorder
which is characterized by the recurrent episodic disruption of normal breathing
(apnea, hypopnea) during sleep due to obstruction in upper respiratory tract
and it is related with many organ systems. Frequent disruption of sleep activates
sympathetic system which causes impairment of sleep and cardiovascular system
disorders. The aim of this study is to investigate the effect of daytime sleepiness
on clinical outcomes in patients diagnosed with OSAS.
Materials and Methods: Study was designed in adult patients who received
polysomnography for the first time for diagnosis which was evaluated in
Hacettepe Hospital Sleep Laboratory Unit between September 2009 and
March 2010. Patients’ demographic data was recorded and blood pressure,
anthropometric measurements, polysomnography and respiratory function test
were evaluated. Moreover; Charlson Comorbidity Index, Epworth Sleepiness
Scale (ESS), Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), SF 36 Quality of Life Scale and
Sleep Hygiene Index scores were calculated for each patient.
Results: The present study was comprised of 99 patients; 36 females (36.4%)
and 63 males (63.6%). Mean body mass index was 32.8±6.9 kg/m2, waist
circumference was 110.2±14.1 cm, neck circumference was 41.2±4 cm, systolic
blood pressure was 127.7±19.3 mmHg, diastolic blood pressure was 84.6±12.6
mmHg. ‘Normal’ group was consisted of 25 people whose Apnea-Hypopnea
Index (AHI) was <15/h and ESS was <10. ‘OSAS/UD’ group was consisted of 37
patients whose AHI was ?15/h and ESS was <10. ‘OSAS/U’ group was consisted
of 33 patients whose AHI was >5/h and ESS was ?10. The remaining 4 people
were excluded from the statistical analysis whose AHI was <5/h and ESS was ?10.
“Social function” scores of SF 36 Quality of Life Scale were significantly lower
in the ‘OSAS/U’ group than in the ‘Normal’ group. “Emotional status” scores
were lower in the ‘OSAS/U’ group than in the ‘OSAS/UD’ group which was also
statistically significant. “Subjective sleep quality” scores were component of PSQI
which were higher in the ‘OSAS/U’ group than in the ‘Normal’ group. Nevertheless
“sleep latency” scores were significantly higher in the ‘Normal’ group than in the
other groups. “Daytime dysfunction” scores were significantly higher than in the
other groups. There was no statistical difference in “hypertension” and “Charlson
Comorbidity Index” scores between the groups.
Discussion: Life quality and sleep quality were worse in the patients with OSAS
who had complaints of sleepiness. We found no relationship between the
complaints of sleepiness and hypertension or comorbidity.