Türk Psikiyatri Dergisi; 2005;16(2):97-105
Çokboyutlu İlişki Ölçeği: Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması
A Büyükşahin
Amaç: Çok Boyutlu İlişki Ölçeği (ÇBİÖ), yakın ilişkilerle ilgili çeşitli psikolojik eğilimleri ölçmek amacıyla Snell, Schicke ve Arbeiter (2002) tarafından geliştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Çok Boyutlu İlişki Ölçeğinin Türkçe versiyonunun geçerlilik ve güvenilirliğini incelemektir.
Yöntem: Bu araştırmaya çeşitli fakültelerde eğitim gören, uygulama sırasında ya da geçmişte yakın ilişkisi olan 480 üniversite öğrencisi (308 kadın, 172 erkek) katılmıştır. Ölçüt geçerliliğini sınamak amacıyla İlişki Doyumu Ölçeği (İDÖ) kullanılmıştır.
Bulgular: İDÖ’nün yapı geçerliliğini sınamak amacıyla varimaks eksen döndürme yöntemi kullanılarak faktör analizi yapılmıştır. ÇBİÖ, faktörler “ilişkiye yüksek düzeyde odaklanma”, “ilişki doyumu”, “ilişki korkusu/kaygısı”, “ilişki izlenimi ayarlama”, “ilişkide kendine güven”, “dışsal ilişki kontrolü”, “ilişki girişkenliği”, “içsel ilişki kontrolü” olmak üzere sekiz faktörlü bir yapı göstermiştir. ÇBİÖ ile İDÖ arasındaki korelasyon katsayıları -.41 ile .69 arasında değişmektedir. ÇBİÖ’nün iç tutarlılık güvenilirlik Cronbach alfa katsayısı .81’dir. Test tekrar test güvenilirliği .80 değerindedir. ÇBİÖ alt ölçekleri cinsiyet yönünden karşılaştırıldığında kadınlarla erkeklerin sadece “dışsal ilişki kontrolü” açısından farklılık gösterdiği bulunmuştur.
Sonuç: Analizler, ÇBİÖ’nün Türk üniversite öğrencileri üzerinde yeterli düzeyde geçerlilik ve güvenilirlik değerlerine sahip olduğunu göstermiştir.
The Multidimensional Relationship Questionnaire: A Study of Reliability and Valid
Purpose: The Multidimensional Relationship Questionnaire (MRQ) was developed to measure psychological tendencies associated with intimate relationships by Snell Schicke and Arbeiter (2002). The purpose of the present study was to investigate the reliability and validity of the Turkish version of the Multidimensional Relationship Questionnaire.
Method: 480 university students from various faculties, with a history of involvement in an intimate relationship at present or in past (308 female, 172 male) participated in the study. The Relationship Assessment Scale (RAS) was used for the criterion validity.
Results: In order to determine the construct validity of MRQ, factor analysis was conducted using principal components analysis with varimax rotation. The factor analysis resulted in eight factors;focus on relationship extremely, relational satisfaction, fear of relationship/relational anxiety, relational monitoring, relational esteem, external relational control, relational assertiveness, and internal relational control. The correlation coefficients of the MRQ with RAS were between -.41 and .69. The Cronbach’s alpha for the MRQ was .81. The computed test-retest reliability coefficient was .80. MRQ subscales were found to show significant difference, with respect to sex of the participant, only in the subscale of “external relational control”.
Conclusion: Analysis demonstrated that MRQ had a satisfactory level of reliability and validity in Turkish university students.