Klinik Psikiyatri Dergisi; 2013;16(3):185-190
Antidepresan Tedaviye Risperidon Eklenmesi ile İlişkili Anjiyoödem: Olgu Sunumu
N Kara
Fatih Üniversitesi, İstanbul
Anjiyoödem, derin cilt ve cilt altı dokuların ödemidir. İlaçlara bağlı anjiyoödemin mekanizması tam olarak bilinmemektedir. Pro-enflamatuar modülatörlerin, özellikle immünglobülin E (IgE) ile ilişkili tip 1 hipersensitivite reaksiyonunun anjiyoödeme yol açtığı düşünülmektedir. İlaca bağlı anjiyoödem, ürtiker eşlik eden ya da etmeyen, alerjik/ non-allerjik şeklinde sınıflandırılabilmektedir. Alerjik anjiyoödem immünglobülin-E ile ilişkilidir. Non-alerjik anjiyoödem, herediter, kazanılmış, renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi (RAAS) blokörleriyle ilişkili, psödoallerjik veya idyopatik olabilir. Literatürde, venlafaksin, mirtazapin ve risperidonun tek başına ya da birlikte kullanımı ile ilişkili anjiyoödem olguları bildirilmiştir. Olgumuz, 41 yaşında, evli, kadın hasta psikiyatri polikliniğine depresyon yakınmaları ile başvurdu. Hasta 2 aydır fluoksetin 20 mg /gün ve mirtazapin 30 mg /gün kullanmaktaydı. Almakta olduğu fluoksetinin etkisiz olduğu düşünülerek fluoksetin kesildi, mirtazapine ek olarak venlafaksin 75 mg /gün ve ajitasyonuna yönelik olarak risperidon 0.5 mg /gün başlandı. Hastada anjiyoödem gelişmesi üzerine risperidon kesildi. Risperidonun kesilmesinin ardından hastanın anjiyoödem yakınmalarında gerileme oldu. Anjiyoödemin antidepresan tedaviye risperidon eklenmesi ile ilişkili olduğu düşünüldü. Hipotansiyon gibi sistemik bir bulgunun olmaması, normal serum IgE düzeyi ve anjiyoödeme ürtikerin eşlik etmemesi, non-allerjik anjiyoödemi düşündürdü. Anjiyoödem psikotrop ilaçların yan etkisi olarak hekimlerin karşısına çıkabilmekte ve bazen yaşamı tehdit eden sonuçlara yol açabilmektedir. Bundan dolayı alerjik reaksiyon öyküsü olan hastalarda özellikle birden fazla ilaç kullanılacaksa çok dikkatli olunması gerekmektedir.
Angioedema Associated with Addition of Risperidone to Antidepressant Treatment: A Case Report
Angioedema is an edema of the skin and subcutaneous
tissues. The exact mechanism of medication induced
angioedema is not known well. Pro-inflammatory modulators,
especially IgE-related type-1 hypersensitivity reactions
are thought to cause angioedema. Medicationinduced
angioedema can be classified as angioedema
with / without urticaria or allergic / non-allergic
angioedema. Allergic angioedema is related with
immunglobulin E. Non-allergic angioedema can be seen
as hereditary, acquired, renin-angiotensin-aldosteron
system (RAAS) blockers related, pseudoallergic or idopathic.
Cases of angioedema induced by venlafaxine,
mirtazapine and risperidon were reported in the literature.
In our case, a 41 years old, married female patient
with depressive symptoms was brought to psychiatry
outpatient unit. The patient had been on 20 mg/day fluoxetine
and 30 mg/day mirtazapine for 2 months.
Fluoxetine had been stopped for it was thought to be
ineffective. Venlafaxine 75 mg/day was added to mirtazapine
as combination treatment and risperidone was
given 0.5 mg /day for agitation. We stopped risperidone
immediately after the occurrence of angioedeme and
angioedema disappeared consequently. Angioedema
was thougth to be related with addition of risperidone
to antidepressant treatment. Angioedema was not
shown to be associated with any systemic signs such as
hypotension, serum IgE level was normal and no
urticaria was detected at the time of angioedema. As a
result it was considered to be a non-allergic angioedema.
Clinicians may encounter with angioedema due to
psychotropic drugs and it may have fatal results. Due to
these findings clinicians should prescribe multiple medications
with caution, especially in cases with history of
allergy.