Klinik Psikiyatri Dergisi; 2013;16(3):181-184
Paliperidon Kullanımına Bağlı Gelişen Parkinsonizm Olgusu
M Şahpolat, Ö Kavakçı, N Kuğu
Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas
Şizofreni tedavisinde 1950'li yıllardan itibaren tipik antipsikotik ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçlar dopamin (D2) reseptörlerini bloke ederek hiperprolaktinemi, negatif semptomlarda kötüleşme ve distoni, parkinsonizm, akatizi, tardiv diskinezi gibi ekstrapiramidal sistem (EPS) yan etkilerine neden olmaktadır. Sonraki yıllarda ise tipik antipsikotiklere kıyasla daha az ekstrapramidal yan etkileri olan, D2 ve 5HT2A reseptör blokajı yapan atipik antipsikotikler geliştirilmiş ve kullanımları giderek yaygınlaşmıştır. Antipsikotiklere bağlı parkinsonizm "psödo parkinsonizm" olarak da adlandırılır ve kaslarda sertlik, yürürken ayağını sürüme, düşme, maske yüz, kilo kaybı ve oturduğu yerden kalkmada güçlük ile başlar. Atipik antipsikotik kullanımı ile ilgili çalışmalarda, atipik antipikotiklerin ilaca bağlı parkinsonizm gelişiminde tipik antipsikotiklere göre düşük risk taşıdığı gösterilmiştir. Paliperidon, risperidonun aktif metaboliti olan 9- hidroksi risperidon'un ozmotik kontrollü salım oral uygulama sistemi (OROS) teknolojisi ile birleştirilmesi sonucu elde edilen bir atipik antipsikotiktir. Paliperidon santral yoldan aktif bir D2 ve 5HT2A reseptörleri antagonisti olmakla birlikte alfa1 ve alfa2 adrenerjik ve H1 histaminerjik reseptörler üzerinde de antagonist etkilidir. Paliperidonun ekstrapiramidal sistem yan etkileri açısından özellikle 9 mg/günden düşük dozlarda plasebodan anlamlı farklılık bulunmamıştır. Bu olgu sunumunda şizofreni tanısıyla takip edilmiş, tedavisi paliperidon (6 mg/gün) ile düzenlenmiş ve paliperidon tedavisinin altıncı gününde parkinsonizm tablosu gelişen bir olgu sunulmuştur.
Parkinsonism Developed by Paliperidon Usage: A Case Report
Typical antipsychotic medications are used to treat schizophrenia
since 1950s.These drugs may cause side effects
over extrapyramidal system (EPS) such as hyperprolactinemia,
worsening of negative symptoms and dystonia,
parkinsonism, akathisia and tardive dyskinesia by
blocking dopamine (D2) receptors. In recent years, atypical
antipsychotics managing D2 and 5HT2A receptor
blockage with fewer extrapyramidal side effects compared
to typical antipsychotics have been developed and
their use has progressively increased. Antipsychoticinduced
Parkinsonism is also called as "pseudo-
Parkinsonism" and starts with symptoms such as muscle
stiffness, foot-walking, drop, mask face, weight loss and
difficulty in getting up from the seat. In studies regarding
the use of atypical antipsychotics, atypicals have
been shown to have lower risk profile versus typical
antipsychotics on development of drug-induced
Parkinsonism. Paliperidone is an atypical antipsychotic
obtained by combining 9-hydroxy risperidone,which is
an active metabolite of risperidone, with oral administration
technology of osmotic controlled release systems
(OROS). Paliperidone is a D2 and 5HT2A receptor antagonist,
which is active by central path, and also has antagonist
effects on alpha1 and alpha2-adrenergic and histamine
H1 receptors. There is no significant difference
from placebo especially at lower doses than 9 mg / day
in terms of extrapyramidal side effects. In this case
report, a patient who was followed with diagnosis of
schizophrenia is presented. After six days of paliperidone
treatment (6 mg/day), the patient developed
parkinsonism.