Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi; 2014;3(1):23-37
Hemodiyaliz Hastalarının Hayat Kalitelerinin Ruh Sağlığı Bileşeni ile Bu Bileşen ile Algılanan Dışa Vuran Duygudurumu, Hastalığın Belirtilerine Yönelik Algılanan Başetme Öz-yeterliliği İyimserlik, Benlik Saygısı ve Sosyal Destek Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
ÖY Alkar, AN Karancı
Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara
Amaç: Bu çalışmada, hemodializ hastalarının hayat kalitesinin ruh sağlığı bileşeni (RSB) ile, kişisel karakteristikler ve diğer
psikososyal değişkenler arasındaki ilişkinin, Kaynakların Korunumu Modeli (KKM) çerçevesinde araştırılması amaçlandı.
Yöntem: KKM’ne göre kaynak olarak sınıflandırılan, demografik değişkenler ve hastaların hemodiyalizle ilgili bilgileri
araştırmaya dahil edildi. Araştırmaya 106 gönüllü hemodiyaliz hastası katılmıştır. Çalışmaya, kaynak olarak kabul
edilen, algılanan dışa vuran duygu durumu, iyimserlik, benlik saygısı, algılanan sosyal destek ve hastalığın belirtilerine
yönelik algılanan başetme özyeterliliği ölçümleri de eklenmiştir. Korelasyon maktriksi incelendikten sonra, RSB ile ilişkili
değişkenleri belirlemek ve araştırmanın temel hipotezini test etmek için çoklu regresyon analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmanın bulguları, hayat kalitesinin ruhsal sağlığı bileşenini, yaş, gelir düzeyi, ev sahibi olma, ikinci bir kronik
hastalığın varlığı, benlik saygısı, dışa vuran duygu durumunun eleştirici/düşmanca tutum faktörü ve başetme özyeterliliği
değişkenlerinin yordadığını göstermiştir. Yaş, gelir düzeyi, ev sahibi olma, ikinci bir kronik hastalığın varlığı, dışa vuran
duygu durumunun eleştirici/düşmanca tutum değişkenleri sonuç değişkeni olan hastaların RSB’i ile negatif yönde ilişki
gösterirken; benlik saygısı ve hastalığın belirtilerine yönelik algılanan başetme özyeterliliği değişkenleri sonuç değişkeni
ile pozitif yönde ilişki göstermiştir.
Sonuç: Hastaların RSB’ini, hastaların hemodiyalizin farklı yönlerine ilişkin endişeleri, hastalığın belirtilerine yönelik algılanan
başetme özyeterliliği, benlik saygısı, dışa vuran duygu durumunun eleştirici/düşmanca tutum faktörü faktörü değişkenleri
yordamıştır
Examination of The Mental Health Componet of Quality of Life of Haemodialysis Patients and Its Relationship to Perceived Expressed Emotion, Coping Self Efficacy, Optimism, Self Esteem, and Social Support
Objective: This study aimed to examine the mental health component of quality of life (MHC) of haemodialysis patients and its relationship with personal characteristics (two components of perceived expressed emotion (criticism/hostility and emotional over-involvement), optimism, self esteem, social support, and coping self efficacy related to symtom distress) and other resources within the Conservation of Resources(COR) Model (Hobfoll 1989).
Method: Demographic variables and haemodialysis related information of patients, with the other resources classified as resources according to COR model, were also included in the study. One hundred and six haemodialysis patients voluntarily participated in the study. For the study, perceived expressed emotion, optimism, self-esteem, perceived social support and perceived coping self efficacy were taken as resources and were also included as measures. After examining the correlational matrix among the variables of, in order to examine variables related to MHC and test the main hypothesis of the study, multiple regression analysis was conducted.
Results: The results of the analysis showed that age, income, house ownerhip, presence of additional diagnosis, self esteem, perceived criticism/hostility and coping self efficacy were significantly related to MHC. Directions of the relationship between age, presence of additional diagnosis, and criticism/hostility were negative with the outcome variables, whereas, directions of the relationship between income, house ownerhip, self-esteem and coping self-efficacy were positive with the outcome variable, MHC.
Conclusion: Patients’ concerns about various aspects of demographic and illness related variables, perceived coping self-efficacy, self-esteem, and criticism-hostility were found to be predictive of their MHC.