Türk Psikiyatri Dergisi; 2014;25(2):106-113
Major Depresif Dönemler ile İlişkili Kolay Öfkelenme: Duygudurum Bozuklukları ve Mizaç ile İlişkisi
M Parneıx, M Pérıcaud, JP Clément
Esquirol Psikiyatri Hastanesi, Fransa
Amaç: Kolay öfkelenme (irritability), bazı duygudurum hallerinin iyi bilinen bir özelliğidir. Major depresif dönem (MDD) çerçevesi içinde kolay öfkelenme; depresif duygudurum alt tipleri, kişilik özellikleri, karma depresif durumlar ve bipolar yatkınlığı ile ilişkili bulunmuştur. Bu çalışmanın amacı, öfkeli depresyonun belirtilerini ve kişiliğin etkilerini değerlendirmektir. Yöntem: Çalışmaya birlikte başka tanısı olan ve olmayan 93 MDD’li hasta alınmıştır. Depresif, manik ve anksiyete belirtilerinin özellikleri ve şiddetleri belirlenmiştir. Kolay öfkelenme, “Kolay Öfkelenme, Depresyon ve Anksiyete Ölçeği- dışa yönelik kolay öfkelenme alt ölçeği” (Irritability, Depression and Anxiety Scale -outwardly directed irritability subsscale/IDA-out) ile saptanmıştır. Hastalara ayrıca Timik Durumların Çok Boyutlu Değerlendirmesi (Multidimensional Assesment of Thymic States) ve Kolay Öfkelenme Anketi (Irritability Questionaire) de uygulanmıştır. Kişilik, Mizaç ve Karakter Ölçeği-125 (Temperament and Character Inventory-125) ve Memphis, Pisa, Paris ve San Diego Mizaç Değerlendirmesi (The Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego/TEMPS-A) ile belirlenmiştir. Bulgular: Kolay öfkelenen MDD hastalarında, kolay öfkelenmeyen MDD hastalarından daha çok (%32,3) atipik özellik (kilo alma ve reddedilme duyarlılığı gibi), suçluluk, hipomanik belirtiler, karma depresif durumlar ve ailede bipolar bozukluk öyküsü vardı. Kolay öfkelenme ile depresyon, hipomani, anksiyete, duygusal tepkisellik orta düzeyde ilişkiliydi. Öfkeli olmayanlardan çok öfkeli MDD hastalarında yenilik arayışı, kolay öfkelenme ve hipertimik mizaç puanlarında artma, TCI-125 ve TEMPS-A işbirliği yapma ve zarardan kaçınma puanlarında düşme gözlendi. İleri lojistik regresyon analizi, kolay öfkelenme ile kilo alma, öfkeli mizaç, karma depresif durumlar, yenilik arayışı ve depresyon arasında güçlü bir bağımsız ilişki olduğunu gösterdi. Sonuç: MDD ile ilişkili kolay öfkelenme, bipolar yatkınlığının göstergesi olabilecek atipik ve karma özelliklerle ve kişilik özelliklerinin etkinleşmesinin göstergesi olabilecek özgün mizaç nitelikleri ile güçlü bir şekilde ilişkilidir.
Irritability Associated with Major Depressive Episodes: Its Relationship with Mood Disorders and Temperament
Objective: Irritability is a well-known feature of some mood states. Within the framework of major depressive episodes (MDEs) irritability has been associated with subtypes of depressive mood, personality traits, depressive mixed states, and a bipolar diathesis. This study aimed to assess the symptomatology of irritable depression and the effect of personality. Materials and Methods: The study included 93 patients with MDEs, with and without other diagnoses. The characteristics and severity of depressive, manic, and anxious symptoms were assessed. Irritability was determined using the Irritability, Depression and Anxiety Scale outwardly directed irritability subscale (IDA-out). The patients were also administered the Multidimensional Assessment of Thymic States and the Irritability Questionnaire. Personality was assessed using the Temperament and Character Inventory-125 (TCI-125) and the Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris, and San Diego (TEMPS-A). Results: More of the MDE patients with irritability (32.3%) had atypical features (i.e. weight gain and rejection sensitivity), guilt, hypomanic symptoms, depressive mixed states, and a personal and family history of bipolar disorder than the MDE patients without irritability. Irritability was moderately correlated with depression, hypomania, anxiety, and emotional reactivity. More of the irritable MDE patients exhibited increased novelty seeking, irritable and hyperthymic temperament scores, and had lower TCI-125 and TEMPS-A cooperation and harm avoidance scores than those that were not irritable. Forward logistic regression analysis showed that there was a strong independent association between irritability, and weight gain, irritable temperament, depressive mixed states, novelty seeking, and depression. Conclusions: MDE-related irritability was strongly associated with atypical and mixed features, which may be indicative of a bipolar diathesis, as well as specific temperament characteristics that may be indicative of trait activation.