Türk Psikiyatri Dergisi; 2013;24(3):182-191
Doğu Anadolu Bölgesi’nde Yer Alan Bir İlde Devlet Hizmet Yükümlülüğü’nün Hekimler Üzerindeki Etkileri ve Tükenmişlik
O Taycan, SE Taycan, C Çelik
Tokat Devlet Hastanesi, Tokat
Amaç: 2005 yılından bu yana uygulanmakta olan Devlet Hizmet Yükümlülüğü’nün (DHY) hekimler üzerindeki etkilerinin tükenmişlik ekseninde incelenmesi hedeflenmiştir.
Yöntem: Kesitsel betimleyici epidemiyolojik özellikte bir araştırma olup örneklem grubu Muş il sınırları içinde çalışan tüm hekimlerden oluşmuştur. Deneklere ayrıntılı sosyodemografik ve mesleki bilgileri sorgulayan form yanında Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ), Beck Depresyon Ölçeği, İş Doyumu Ölçeği (İDÖ), Yaşam Doyumu Ölçeği, Çalışanlar için Yaşam Kalitesi Ölçeği (ÇYKÖ) ve Genel Sağlık Anketi-12 uygulanmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan 139 hekimin 100’ü (%71) DHY’yi yerine getiren hekimlerden oluşmuştur. DHY olan hekimler olmayanlarla karşılaştırıldığında bu hekimlerde anlamlı olarak yaşam doyumu ve yaşam kalitesinin daha düşük, tükenmişlik, genel psikiyatrik belirti ve psikolojik stres düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. DHY olan hekimlerde tükenmişlik düzeyi ile çalışmada kullanılan diğer ölçek puanları arasında MTÖ-Kişisel Başarı alt ölçeği ile İDÖ ve ÇYKÖ-Eşduyum Yorgunluğu alt ölçeği dışında kalanlarda, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Depresif belirti düzeyi ve günlük bakılan ortalama hasta sayısının tükenmişliğin üç alt boyutunu; iş doyumu düzeyinin duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşmayı; yaşam doyumu düzeyinin duygusal tükenmişliği; cinsiyetin (kadın) kişisel başarıyı yordadığı saptanmıştır.
Sonuç: DHY olan hekimlerde tükenmişlik düzeyi yüksek bulunmuş olup başta DHY uygulaması ile ilgili faktörler olmak üzere çeşitli değişkenlerle ilişkisi ve yordayıcıları tartışılmıştır.
The Impact of Compulsory Health Service on Physicians and Burnout in a Province in Eastern Anatolia
Objective: The Compulsory Health Service (CHS) for physicians has been in place since 2005. The aim of this study was to investigate the impact of the CHS on physicians and the factors associated with burnout.
Method: The sample group consisted of all physicians working within the province of Mus in this cross-sectional, descriptive, epidemiological study. All participants were assessed using the Maslach Burnout Inventory (MBI), the Beck Depression Inventory, the Job Satisfaction Scale (JSS), the Satisfaction with Life Scale, the Professional Quality of Life Scale (ProQOL) and the General Health Questiannaire-12, along with a detailed sociodemographic and professional data form.
Results: A total of 139 physicians participated in this study, and 100 of them (71%) were fulfilling the CHS. Physicians who fulfilled the CHS were found to have lower levels of job satisfaction and professional quality of life. They also had higher levels of depression, general psychiatric symptoms, and psychological stress. The relationships between the level of burnout in physicians fulfilling the CHS and the scores from the scales used in the study were statistically significant except those between MBI-Personal Accomplishment, JSS, and ProQOL-Compassion Fatigue subscales. The extent of depressive symptoms and the daily number of patients were predictors of all three subscales of burnout. Job satisfaction was a predictor of both emotional exhaustion and depersonalization, while life satisfaction was a predictor of emotional exhaustion, and gender was a predictor of personal accomplishment.
Conclusion: The level of burnout among physicians who had fulfilled the CHS was high. The factors and predictors associated with burnout were discussed.