GİRİŞ: Diyabetik nefropati (DNP) son dönem böbrek
yetersizliği (SDBY)'nin önde gelen nedenlerindendir.
Renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi (RAS) blokajı
SDBY'ye progresyonu azaltmaktadır. Geriatrik hastalarda
RAS blokajını etkilerini inceleyen çalışma yoktur.
Bu çalışmada geraitrik aşikar DNP'li tip-2 diyabetes
mellitus (DM) hastalarında RAS blokajının renal
sağ kalım üzerine etkilerini araştırdık.
MATERYAL-METOD: Hastanemizin, nefroloji polikliniğine
başvurmuş olan DNP olan hastaların dosyaları
retrospektif olarak incelendi. İncelenen toplam 238
dosyadan 149?u çalışmaya dâhil edilip; 89?u çalışma
dışı bırakıldı. 65 yaş üstü geriatrik ve 65 yaş altı nongeriatrik
hasta olarak kabul edildi. Hastalar, anjiyotensin
konverting enzim inhibitörü (ACE-İ), anjiyotensin
reseptör blokeri (ARB) alanlar ve almayanlar olarak
gruplara ayrıldı. 6 aydan kısa takip edilenler veya
en az 2 kez kontrole gelmemiş olanlar, tip-1 DM'a
bağlı DNP olanlar, proteinürisi <300 mg/gün olup
tahmini kreatinin klirensi 90 ml/dk'dan fazla olan hastalar
çalışma dışı bırakıldı.
BULGULAR: 149 hastanın 66(%44.3)'sı kadın,
83(%55.7)'ü erkek (ort. yaş: 61.38±9.1). 57 hasta geriatrik,
92 hasta non-geriatrikti. Başvuruda diyabetin
toplam süresi ve serum albümin düzeyi geriatrik
grupta daha yüksek bulunur iken, proteinüri miktarı
non-geriatrik grupta daha yüksek bulundu. Geriatrik
gruptan 3 hasta diyalize başlarken 4 hasta ölmüştü.
Non-geriatrik grupta 5 hasta ölmüş iken 14 hasta diyalize
başlamıştı. Her iki grupta hastaların çoğu ya bir
ACEİ ya da bir ARB'yi tek başına kullanmaktaydı. Geriatrik
hastalarda, hem ACEİ hem de ARB'yi birlikte
kullanan hasta yoktu. Diyaliz veya ölüme ulaşma her
Araştırma Makalesi
Öztürk S ve ark.
Giriş
Tüm dünyada tip 2 diabetes mellitus (DM) insidans ve
prevalansı dramatik bir artış göstermiştir. Diyabetik
nefropati (DNP) son dönem böbrek yetersizliği
(SDBY)'nin önde gelen nedenlerinden birisi olup
önemli bir sağlık problemidir (1). Ayrıca DNP, SDBY
yanında kardiovasküler morbidite ve mortalite açısından
da risk teşkil eder (2). Bu nedenle DNP'de n korunma
ve tedavi oldukça önemlidir. Bu amaçla gelişmiş
nefropatinin yavaşlatılması için kan glukoz düzeyinin
ve hipertansiyonun etkili kontrolü, protein kısıtlaması
en önemli yaklaşımlardır (3-5). Öte yandan renin
anjiyotensin-aldosteron sistemi (RAS) blokajı sağlayan
ilaçlar özellikle aşikar DNP'si olan hastalarda SDBY'ye
progresyonu tansiyon düşürücü etkileri yanında bu
etkilerinden bağımsız olarak da azaltmaktadır (6-10)
Geriatrik yaş grubundaki diyabetik hastalar nefrolojik
açıdan özel bir hasta grubunu oluşturmaktadırlar.
Gerek kardiyovasküler risk faktörleri ve komorbiditelerinin
fazlalığı, gerek nefrosklerozun ve fizyolojik
glomeruler filtrasyon hızı (GFH)'nin düşüklüğünün
yaygınlığı, gerekse de ilaç ve toksinlere olan duyarlılığın
fazlalığı nedeniyle RAS blokeri gibi renal olumlu
etkileri ve potansiyel yan etkileri olan ilaçlara nongeriatrik
yaştaki hastalardan farklı yanıt verebilirler. Geriatrik
hasta grubunda RAS blokajını gerek proteinüri
özel olarak da DNP hastalarındaki olumlu ya da
olumsuz etkilerini inceleyen bir çalışma yoktur.
Bu nedenle burada ünitemizdeki aşikar diyabetik
nefropatisi olan tip 2 DM'lu hastaların RAS blokajı
yapan ilaçların renal fonksiyonlar ve renal sağ kalım
üzerine olan etkilerini incelendiği bir araştırmamızdaki
(11) verilerden geriatrik hastalar ile ve non-geriatrik
popülasyonda retrospektif olarak araştırdık.
Materyal ve Metod
Çalışmamızda hastanemizin, nefroloji polikliniğine
Ocak 2002 tarihinden itibaren başvurmuş olan tip 2
diyabete bağlı DNP olan hastaların dosyaları retrospektif
olarak incelendi. İncelenen toplam 238 dosyadan
149?u çalışmaya dâhil edilip; 89?u, verilerin, tanıların
veya takiplerin yeterli olmaması, tanı konusunda
şüphelerin bulunması gibi sebeplerle, çalışma dışı bırakıldı.
65 yaş üstü geriatrik, altı nongeriatrik hasta
olarak kabul edildi. Hastalar anjiyotensin konverting
enzim inhibitörü (ACE-İ), anjiyotensin reseptör blokeri
(ARB) alanlar ve almayanlar olarak gruplara ayrıldı.
Çalışma populasyonu: Aşikar DNP, tip 2 diyabetik
iki grupta farklı bulunmadı (p=0.19). Ancak hem geriatrik
hem de non-geriatrik hasta gruplarında, ACEİ
veya ARB kullanan hastalarda diyalize başlama veya
ölme oranları, bu ilaçları kullanmayan hastalara oranla
daha düşük bulundu (p=0.004).
SONUÇ: RAS blokerleri geriatrik hastalarda da renal
sağ kalımı artırmaktadırlar. Aşikar nefropati gelişmiş
geriatrik ve non-geriatrik popülasyonda RAS blokerlerinin
bu sonlanım noktalarına etkisi açısından herhangi
bir fark yoktur.

INTRODUCTION: Diabetic nephropathy (DNP)
is one of the major causes of end stage renal
disease (ESRD). The blockage of the reninangiotensin-
aldosteron system (RAS) slows the
progression to ESRD. There is no study evaluating
the effect of RAS blockage among geriatric
patients. Our aim was to analyse the effect of
RAS blockage on the renal outcome among geriatric
type-2 diabetic (DM) patients with overt
nephropathy.
MATERIAL AND METHODS: The files of type-2
DNP population of our nephrology outpatient
clinic was analysed retrospectively. A total of
238 patients' files were retrospectively evaluated
and 149 patients were selected for the study.
The patients were classified into two groups:
those who were older than 65 [year]s (geriatric
group) and those younger (non-geriatric group).
They were further grouped as those who
used only angiotensin converting enzyme inhibitors
(ACEis) or only angiotensin receptor blockers
(ARBs).
Patients who were followed up for less than 6
[month]s or evaluated less than twice at the outpatient
clinic were excluded. Patients with DNP
due to type-1 DM, with estimated creatinine clearance
> 90 ml/min and with proteinuria < 300
mg/day were also excluded.
RESULTS: 83 (55.7%) men and 66 (44.3%) women
(mean age: 61.38±9.1 [year]s) were inclu ded in the study. There were 57 geriatric and 92
non-geriatric patients. Duration of diabetes and
serum albumin level were higher in the geriatric
group at baseline whereas proteinuria was higher
in the non-geriatric group. Most of the patients
in both groups are already on ACEi or ARB
alone. No patient in the geriatric group was on
both ACEi and ARB. Three patients from the geriatric
group initiated dialysis and 4 patients
died. Five patients died and 14 patients started
dialysis in the non-geriatric group. There was no
statistical difference in the renal outcome between
the groups (p=0.19). Though those on
ACEi or ARB in both of the groups had better
renal outcome when compared to those who
were not using RAS blockers (p=0.004).
CONCLUSION: The blockage of RAS improves
renal outcome also in the geriatric population.
There is no difference among RAS blocker effect
between the geriatric and non-geriatric population
with overt diabetic nephropathy.