Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi; 2012;25(1):51-57
Egzersiz bağımlılığı ve psikopatolojik özelliklerinin değerlendirilmesi
E Vardar, SA Vardar, İ Toksöz, N Süt
Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Edirne
Amaç: Egzersiz bağımlılığı, klinik olarak olumsuz sonuçlar doğuran aşırı egzersiz yapma durumu olarak
tanımlanır. Egzersiz bağımlılığının tanısı için DSM-IV sınıflamalarını temel alan kendini değerlendirme ölçekleri
geliştirilmiştir. Tanıda egzersiz sıklığı, psikolojik faktörler (örneğin patolojik bağlanma), tolerans ve çekilme
belirtilerinin bulunması dikkate alınmaktadır. Bununla birlikte, egzersiz bağımlılığı tanısı, yeterli tanı ölçütleri
olmaması ve egzersiz bağımlısı kişilerin yardım aramaması nedeniyle ihmal edilmektedir. Egzersiz bağımlılığı
yeme bozuklukları ile birlikte görüldüğünde ikincil egzersiz bağımlılığı olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmanın
amacı, düzenli spor yapan bireyler arasında egzersiz bağımlılığını araştırmak ve bu olguların psikopatolojik ve
yeme davranışı özelliklerini değerlendirmektir.
Yöntem: Son bir yıldır haftada en az üç kez egzersiz yapan 115 gönüllü sporcu bu çalışmaya alındı. Olgular,
Egzersiz Bağımlılık Ölçeği-21 (EBÖ-21), Belirti Tarama Listesi (BTL-90-R) ve Yeme Tutum Testi (YTT-40) ile
değerlendirildi. Olgular EBÖ-21 sonuçlarına göre, egzersiz bağımlısı olanlar, bağımlı olmayan semptomatikler
ve bağımlı olmayan asemptomatikler olarak üç gruba ayrıldı. Bu üç grubun verileri karşılaştırıldı.
Bulgular: Katılımcılar arasından 14 kişide (%12) egzersiz bağımlılığı olduğu belirlendi. Egzersiz bağımlılığı olanların
%85'i fizyolojik bağımlılık ölçütlerini karşıladı. Egzersiz bağımlılığı olanlar ile diğer iki grup arasında psikopatolojik
belirtiler ve yeme davranışı özellikleri açısından fark bulunamadı.
Sonuçlar: Çalışmamızda, egzersiz bağımlılığı olduğu saptanan kişilerin yeme davranışları ve psikopatolojik
özelliklerinin, bağımlı olmayan semptomatik ve bağımlı olmayan asemptomatik kişilerden farklı olmadığı
bulunmuştur. Bu çalışmada belirlenen egzersiz bağımlıları, yeme bozukluğu belirtileri göstermemeleri
nedeniyle birincil egzersiz bağımlısı olarak tanımlanmıştır. Aşırı egzersiz yapan kişilerde birincil egzersiz
bağımlılığının tanısı açısından, psikolojik faktörler ile yeme davranışı özelliklerinin birlikte değerlendirilmesi ve
birincil egzersiz bağımlılığının yeme bozukluklarından ayırıcı tanısının yapılması gerekir.
Exercise dependence and evaluations of psychopathological features
Objective: Exercise dependence has been described as making excessive physical exercise leading to
clinically significant negative consequences. Self report scales were developed for the diagnosis of exercise
dependence based on DSM-IV criteria. For the diagnosis, exercise frequency, psychological factors (e.g.
pathological commitment), tolerance and withdrawal symptoms should be taken into consideration.
However, the diagnosis of exercise dependence has been neglected because its definition is unsatisfactory
and exercise dependent subjects do not seek any help. Secondary exercise dependence is defined as
compulsive exercise occurring with eating disorders. The aim of this study is to investigate the exercise
dependence in subjects practicing sports regularly and to evaluate the psychopathological features and
disordered eating behaviors in the exercise dependent subjects.
Method: One hundred fifteen voluntary subjects who had exercised regularly at least three times a week
throughout the previous [year] were evaluated by Exercise Dependence Scale-21 (EDS-21), Symptom Check
List 90-Revised (SCL-90-R) form and Eating Attitude Test (EAT-40). The subjects were categorized into three
groups as exercise dependent, non-dependent symptomatic and non-dependent asymptomatic according
to EDS-21 results and the groups were compared with each other.
Results: Exercise dependence was present in 14 (12%) of all subjects. Of the exercise dependent subjects,
85% met the physiological dependence criteria. Exercise dependent group did not statistically differ from
the other groups in terms of psychopathological symptoms and eating behavior.
Conclusions: Our results showed that eating behavior and psychopathological features in exercise
dependent subjects were not different from those of the non- dependent symptomatic and asymptomatic
subjects. Exercise dependent subjects in the present study were categorized as having primary exercise
dependence because they had no psychological and eating disorders symptoms. Psychological features
and eating behavior should be evaluated together for the diagnosis of primary exercise dependence in
subjects who exercised excessively and differential diagnosis should be made from the eating disorders.