Siyasette, toplumsal yaşamda, popüler kültürde sürekli olarak fanatizmden ve fanatizm tehlikesinden söz edilmek-tedir, ama bilim dünyasında bırakın fanatizm tehlikesine karşı ne yapılacağını, kavramsal bir fikir birliği bile sağla-nabilmiş değildir. Bu yazıda fanatizm olgusu hakkında genel olarak kabul edilebilir bir tanımsal bir çerçeve belir-lenmeye çalışılmaktadır. Fanatizm, fundamentalizm (köktendincilik) ve radikalizme (köktencilik) çok yakın anlam-ları olan, tartışmalar olmakla birlikte, genellikle onları da içerdiği kabul edilen bir kavramdır. Fanatizm, �aşırılık�, �dışlayıcılık�, �karşıtlık� ve �dogmatizm� şeklinde özetlenebilecek dört temel nitelik üzerine inşa olan bir olgular demeti olarak görülmektedir. Fanatizmin birçok boyutundan biri de psikolojiktir ve fanatizm tehlikesiyle baş edebil-mek için fanatizmin psikolojisinin aydınlatılması gerekmektedir. Sigmund Freud�un kurucusu olduğu psikanalizin davranışlarımızın nedenlerini çocukluğumuzdaki kökenlerde ve ruhsal aygıtımızdaki bilinçdışı çatışmalarda ara-yan mirasına ve ondan türeyen Ego Psikolojisi, Nesne İlişkileri Kuramı, Kendilik Psikolojisi, Bağlanma Kuramı gibi yaklaşımlara sahip çıkan bakış açısına psikodinamik yaklaşım denir. Bu yazıda fanatizmin bireysel ve toplumsal psikolojisini aydınlatabilmek için psikodinamik yaklaşımdan yararlanılarak bir bakış ortaya konulmaktadır. Psikodi-namik açıdan fanatizmin, basit, sıradan değil, hastalıklı bir bağlanma biçimine dayalı olduğu; tüm insan-insan ve insan-nesne ilişkilerindeki hastalıklı bağlanma türleriyle ilgili olarak çok çeşitli görünümler içerdiği söylenebilir. Fanatizmin bireysel psikodinamikleri incelendiğinde, ayrışma-bireyselleşme süreçlerinde sorun olduğunu, fanatiklerin ilkel savunma düzeneklerine başvurduklarını görülmektedir. Fanatizmin toplumsal psikolojisine psikodinamik yaklaşım açısından bakıldığında ise, büyük-grup gerilemesi, temel varsayım grupları gibi kavramlar oldukça işlevseldir.

Although, the danger of fanatism is continuously brought out as an issue in politics, social life and popular culture, science could not reach a conceptional consensus about the danger of fanatism yet, let alone discussing how to counter it. The purpose of this essay is to determine a generally acceptable definitional framework of fanatism phenomenon. Although, there are some discussions, which have very similar meanings, about fanatism, funda-mentalism and radicalism, it is generally accepted that fanatism covers these two concepts. Fanatism is a cluster of phenomenons, that is built on four basic properties, which can be summarized as �extremism�, �externalization�, �opposition� and �dogmatism�. One of many aspects of fanatism concerns psychology and to fight against fana-tism, its� psychology should be understood. Psychodynamic Approach is used to define the methodology which claims the legacy of psychoanalysis founded by Sigmund Freud, which looks for the reasons of our behaviors in their childhood roots and in unconscious struggles that takes place in our mental apparatus, as well as ap- proaches that derive from psychoanalysis, such as Ego Psychology, Object Relations Theory, Psychology of Self and Theory of Attachment. In this article, with an aim to enlighten the individual and social psychology of fanatism, our view utilizes psychodynamic approach. It can be said that fanatism is a pathologic type of attachment, which is simple but not ordinary, and it covers numerous prospects about pathologic types attachments, which can be seen in person-to-person and person-to-object relations. While looking into the individual psychodynamics of fanatism; it is seen that there is a difficulty in separation-individualization processes and fanatics are applying the primitive defense mechanisms. When the sociological psychology of fanatism is analyzed from the viewpoint of psychodynamic approach, terms such as large-group regression or basic assumption groups are very functional.