“Din, kalpsiz bir dünyanın kalbi, ruhsuz koşulların ruhu, kitlelerin afyonudur.”
Karl Marx

Bu sunumda ahlak, inanç ve maneviyat arasın-daki ilişkiler sunulacaktır.

Willfred Cantwell Smith, 1960’lardan itibaren yazdığı her eserde, Hristiyanlık dışında da büyük dinlerin manevi ve ahlaksal özellikleri bağlamında aynı olduklarını belirtir ve Hristiyan teolojisi değil, yeni bir dünya teolojisi geliştirilmesini önerir. Akademik yaşamına bir misyoner olarak başlamış, Hint alt kıtasında Bazı Müslüman ve Hindularla yakınlığı sonucu misyonerlik faaliyetine son verdiğini ifade etmiştir: “Bir inanç sahibinin diğer dinler hakkında söylediği hiçbir ifade, o dinlerin mensuplarınca onaylanmadığı sürece doğru değildir.” demiş ve bu ilkeye sadık kalmıştır. Din ve dinler ifadeleri yerine daha uygun olan “faith ve cumulative tradition”-biri-kimsel gelenek ifadelerini kullanmayı benimsemiştir.

‘Birikimsel gelenekler’, özel bir dinsel gelenekte imanın yaşama geçirilmeye çalışıldığı kurumlar, adetler, kanunlar, inanç esasları, öğretiler ve teolojik formüller gibi kültürel yapılardır. İman ise, insanların yüce varlığa olan mukabelelerinde ifadesini bulur; iman, bir kişinin yüce varlık karşısında gösterdiği deruni bir deneyimidir’ ve ona göre ‘Bir inanç sahibinin diğer inançlar hakkında söylediği hiçbir ifade o inanç-ların mensuplarınca doğru olarak onaylanmadıkça doğru değildir.’

Konuya onto-teolojik bir yaklaşımla gerçeklik sorunu olarak bakan J. Hick ise, çoğulcu bir bakış açısını temsil eder. Yaşamının ilk yıllarında dinsel ritüelleri oldukça sıkıcı bulan, hukuk fakültesine gittiği yıllarda ise kendini koyu Evangelik ve fundamentalist bir Hristiyan olarak tanımlayan J. Hick, daha sonra Hristiyan teolojisinin diğer dinlerle ilgili imalarından rahatsız olmaya başladı. Birmingham’da içine girdiği Müslüman, Sih ve Hindu topluluğun ibadet deneyimlerini kendi deneyimleriyle karşılaştırmaya başladı. Sonra, vardığı sonucu bir gün şu cümlelerle özetleyecekti: ‘Cami, sinagog, tapınak ve Sih tapınağında bazen yapılan ibadetlere katılmanın aslında bir Hristiyan kilisesinde yapılan türdeki ibadetlere katılmaya benzediği açıktı; yani o tapınaklarda kişisel, iyi, insanlar arasında istenilen doğruluk ve sevgi olarak bilinen daha yüksek ilahi bir ‘gerçeklik’e zihinleri açık insanlar vardı.’

Bir din eğitimcisi olarak önerim, patolojik bağlantıları dışında ve ruhsal denge korunduğu sürece, bireyin görünen dünyanın ötesinde, aşkın diğer tasavvurlara yönelme arzusu psikiyatri uygulayıcısının sağlık sınırları içinde, insanı anlama çabasında bir zenginliği olarak görülmelidir. Bu anlamda dinin de sadece mükellef, yani sorumluluk bilincine sahip birey-leri muhatap kabul etmesi sağlıkla hastalık sınırını ayıran ölçüttür. Bu durum ruh sağlığı çalışanlarına da sadece toplumsal değil, bireysel sorumluluk da getirmektedir. Ruh sağlığı çalışanları da içine doğduğu kültürün kodlarını anlamak konusunda ilk adımı atan olmalıdır. Psikiyatri eğitim programında da din ve etik en azından kültürel kavrayışların kazanılması açısından vurgu yapılması gereken son derece önemli bir alandır. Benzer biçimde din aktarıcılarının da, ruhsal dengelerin kutsalın içinde oluşundan hareketle, aktarımlarını gerçekleştirmeleri önemli bir sorumluluk alanıdır.

In this study, it will be mentioned about relationship between ethics and religion. It will pointed out social dimension of religion as a problem of civilization. In this context it will be talked about Wilfred Cantwel Smith as owner of approacing of Cumulative Tradition to the religions. Multicultural dimension of religion will represented with John Hick. As it known, the dimension of spiritualty is very important for global world to construct a shared [language] between members of religions. Because of this, in this study it will attracted attention to spiri-tuality and attitudes of faith for contemporary world.