Amaç: Bu çalışmanın birinci aşamasında, bireylerin maruz kaldıkları ebeveynlik biçimlerine ilişkin algıları ile ebeveynlerine yönelik geliştirmiş oldukları kişilerarası şema örüntüleri arasındaki ilişkileri incelenmiştir. İkinci aşamada ise, algılanan ebeveynlik biçimleri ile psikolojik belirti geliştirme arasındaki ilişkilerde, kişilerarası şemaların aracı rolü incelenmiştir.

Yöntem: Çeşitli fakülte ve bölümlere devam eden 17-26 yaş arasındaki üniversite öğrencilerine (N=94) Kişilerarası Şemalar Ölçeği, Young Ebeveynlik Ölçeği ve Belirti Tarama Testi, tek bir oturumda gruplar halinde uygulanmıştır.

Bulgular: Regresyon analizlerine göre, algılanan ebeveynlik biçimlerinin bazı boyutlarının kişilerarası şemaları yordama gücü olduğu gözlenmiştir. Kişilerarası şemaların aracı rolüne ilişkin analizlerde, Anne formları açısından, Kuralcı/Kalıplayıcı, Küçümseyici/Kusur Bulucu, Kötümser/Endişeli Ebeveynlik algılarıyla psikolojik belirtiler arasında Düşmanlık boyutunun aracı rolünün olduğu görülmüştür (Sobel z=1.94-2.08, p<.01). Baba formları açısından ise, Kuralcı/Kalıplayıcı, Küçümseyici/Kusur Bulucu, Duygusal Bakımdan Yoksun Bırakıcı, Kötümser/Endişeli, Cezalandırıcı ve Değişime Kapalı/Duygularını Bastıran Ebeveynlik algılarıyla psikolojik belirtiler arasında yine Düşmanlık boyutunun aracı rolünün olduğu gözlenmiştir (Sobel z= 2.20-2.86, p < .05-.01).

Sonuç: Regresyon analizleri algılanan ebeveynlik biçimlerinin kişilerarası şemaları yordama gücü olduğuna işaret etmektedir. Ayrıca, algılanan ebeveynlik biçimleri ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişki örüntüsünde, kişilerarası şemaların aracı bir rol oynadığı gözlenmektedir. Psikolojik belirtilerin yordanması açısından, Kötümser/Endişeli ebeveynlik biçimi dışında, anne ve babalara ilişkin algılanan ebeveynlik biçimlerinde farklı örüntüler olduğu dikkati çekmektedir. Genel değerlendirmede, Batıda yürütülen çalışmalarla karşılaştırıldığında şemalar ile psikolojik belirtiler arasında gözlenen ilişkiler açısından örtüşmeler gözlenmekle birlikte, izleyen dönemdeki çalışmalarda, bulgularımızın toplulukçu kültürümüzdeki doğurguları açısından incelenmesi önemli görünmektedir.

Objective: The first aim of this study was to examine the relationships between perceived parenting styles and interpersonal schemas. The second purpose was to investigate the mediator role of interpersonal schemas between perceived parenting styles and psychological symptoms.

Method: University students (N=94), ages ranging between 17-26, attending to different faculty and classes, have completed Interpersonal Schema Questionnaire, Young Parenting Inventory and Symptom Check List-90.

Results: A series of regression analyses revealed that perceived parenting styles have predictive power on a number of interpersonal schemas. Further analyses pointed out that the mediator role of Hostility situation of interpersonal schemas between psychological symptoms and normative, belittling/criticizing, pessimistic/worried parenting styles on the mother forms (Sobel z= 1.94-2.08, p < .01); and normative, belittling/criticizing, emotionally depriving, pessimistic/worried, punitive, and restricted/emotionally inhibited parenting styles (Sobel z= 2.20-2.86, p < .05-.01) on the father forms of the scales.

Discussion: Regression analyses pointed out the predictive power of perceived parenting styles on interpersonal schemas. Moreover, the mediator role of interpersonal schemas between perceived parenting styles and psychological symptoms was also observed. Excluding pessimistic/anxious parenting styles, perceived parenting styles of mothers and fathers differed in their relation to psychological symptoms. In overall evaluation, we believe that, although schemas and parental styles have some universalities in relation to their impacts on psychological health, further research is necessary to address their implications and possible paternal differences in our collectivistic cultural context.