Bağımlılık Dergisi; 2006;7(1):18-23
Onuncu Sınıf Öğrencileri Arasında Tütün, Alkol ve Madde Kullanım Yaygınlığı: İstanbul Örneklemi
K Ögel, S Taner, CY Eke
Bakırköy Ruh Sağ. ve Sinir Hast. Eğitim ve Araş. Hastanesi, Yeniden Sağ. ve Eğit. Derneği, İstanbul
Amaç: Bu araştırmada amaç, İstanbul’da 10. sınıf öğrencilerinin
tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlığını saptamak ve daha önce yapılan çalışmalarla karşılaştırma
yapmaktır.
Yöntem: Araştırma İstanbul’da onuncu sınıf öğrencileri arasında yapılmıştır. Çok basamaklı küme örnekleme yöntemi
ile seçilen 43 okulda araştırma yürütüldü. Karşılaştırmaya olanak sağlamak amacıyla 2001 yılında yine İstanbul’da yapılan
araştırmaya benzer örneklem seçimi yapıldı ve benzer bir soru formu kullanıldı.
Bulgular: Yaşam boyu en az bir kez tütün kullanım yaygınlığı %37, alkol kullanım yaygınlığı %51.2 bulundu. Bu oranlar uçucu madde için %5.9, esrar için %5.8, flunitrazepam
için %4.4, benzodiazepinler için %3.7, ekstazi için %3.1 ve eroin için %1.6 bulundu. Yaşam boyu en az bir kez tütün, alkol ve madde kullanımı riski cinsiyete göre karşılaştırıldığında
erkeklerin benzodiazepin kullanımı hariç diğer tüm maddeler için kızlardan daha fazla risk taşıdığı görülmüştür. Tütün ve alkol kullanımının düşük geliri olan ailelerin çocuklarında
daha yüksek, flunitrazepam kullanımının daha düşük olduğu, özel okula gidenlerde tütün kullanımının daha fazla, diğer okullara gidenler de alkol ve eroin kullanımının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bulunabilirliği en zor olan madde
eroindir. Herhangi bir madde kullanan öğrencilerin yarıya yakını ilk kullandıkları maddeyi bir aile büyüğünden aldıklarını
belirtmişlerdir.
Sonuç: 10. sınıf öğrencileri arasında tütün, alkol ve benzodiazepin dışındaki maddelerin yaşam boyu en az bir kez kullanım yaygınlığının arttığı görülmektedir. Daha önce yapılan çalışmaların aksine tüm sosyoekonomik düzeylerde madde kullanım yaygınlığının benzer olduğu gözlenmiştir. Ailenin madde kullanımı hakkındaki düşünceleri ve tutumunun
önemli bir risk göstergesi olduğu düşünülmektedir.
Tobacco, Alcohol and Substance Use Prevalence Among 10th Grade Students: Istanbul Sample
Objective: The aim of this research is to evaluate the prevalence of tobacco, alcohol and substance use among 10th grade students, and to compare the findings with previous
research.
Method: The research was conducted among 10th grade students in Istanbul. 43 schools were sampled by using the multistage cluster sampling method. In order to be able to compare the results of the research with a previous research that was carried out in 2001, a similar sampling method and questionnaire was used.
Results: Lifetime prevalence of tobacco use was 37%, alcohol use was 51.2%. The same rates were 5.9% for inhalant
use, 5.8% for marijuana use, 4.4% for flunitrazepam use, 3.7% for benzodiazepine use, 3.1% for ecstasy use and 1.6% foe heroin use. When the risk for using tobacco, alcohol and substance at least once in lifetime is compared according to gender, it was found that males have greater risk for using any of these substances except for benzodiazepine. Tobacco
and alcohol use was more prevalent among children of low income families while flunitrazepam was less prevalent compared to children of high-income families. Prevalence of tobacco use was higher among students enrolled in a private
school while alcohol and heroin use was more prevalent
among students enrolled in other type of schools. The least available substance was heroin. Nearly half of the students
who had used one of these substances had obtained their first drug from an elder family member.
Conclusion: It was observed that the lifetime prevalence
of substances other than tobacco, alcohol and benzodiazepine
had increased among 10th grade students in I�stanbul. Unlike previous research findings the prevalence of substance use was similar in all socioeconomic status. It is thought that the attitudes and thoughts of the family regarding
substance use is a risk factor.