Genellikle bağımlılığın ortaya çıkmasına neden olan faktörler; ailevi, bireysel, sosyal, coğrafi ve ekonomik olmak üzere birkaç genel kategori altında ele alınabilir. Bağımlılık patolojisine ilişkin araştırmalardan elde edilen sonuçlar, uyuşturucu madde bağımlılığının nedenlerinin anlaşılması halinde, bu sosyal sorunu ve bu sosyal sorunun yıkıcı sonuçlarını önlemeye yönelik pratik ve etkili çözümler üretilebileceğini ortaya koymaktadır. Bu fikirden yola çıkarak yapılan bu nitel çalışma, İran’ın merkezinde bulunan Humeyn şehrindeki metamfetamin kullanıcılarının metamfetamin kullanmaya başlamasına neden olan faktörleri incelemeyi amaçlamaktadır. İran’ın Humeyn şehrinde yürütülen nitel çalışma kapsamında, 2019 yılında, Uyuşturucu Bilgi Merkezi (DIC, Drug Information Center) aracılığıyla, kartopu yöntemi kullanılarak 12 metamfetamin kullanıcısı belirlenmiştir. Çalışma kapsamında veri toplamak amacıyla yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş ve görüşmeler esnasında katılımcılardan metamfetamine neden başladıklarına dair fikir yürütmeleri ve deneyimlerini paylaşmaları istenmiştir. Akabinde, metamfetamin tüketme isteklerinin nedenlerine odaklanmaları talep edilmiştir. Katılımcılar 32 ila 48 yaş aralığında olup, yaş ortalaması ve standart sapması 29.23 ± 5.86’dır. Metamfetamine başlama yaşı 17 ila 47 arasında değişmekte olup, yaş ortalaması ve standart sapması 27.58 ± 8.11’dir. Nitel veriler analiz edilirken nitel içerik analizi yapılmıştır. Öncelikle yapılan görüşmelerin ses kayıtları yazıya dökülmüş, ardından araştırmacılar bu yazılı dokümanları dikkatle inceleyerek genel bir fikir elde etmeye çalışmıştır. Akabinde ise yapılan görüşmelerin yazılı hallerine açık kod uygulanmış ve çıkarılan kodlar MAXQDA10 metin verileri düzenleme yazılımıyla düzenlenmiştir. Son olarak çıkarılan kodlar dört kategoriye ayrılmıştır: i) Merak ve arkadaş teşviki: Metamfetamine başlamanın en önemli sebeplerinden biri merak ve arkadaş teşvikidir. Bu açıdan bakılacak olduğunda, başkalarının uyuşturucu madde kullandığını görüp merak etmek uyuşturucu maddeyi çekici hale getirirken, metamfetamin kullanan kişilerin metamfetaminin etkilerini övmesi diğer insanları da uyuşturucu kullanmaya teşvik etmektedir. Bu iki faktör, metamfetamin kullanımının ana nedenlerinden birkaçıdır. Merak ve bireylerin, özellikle de arkadaşların baskısı, bağımlılığın oluşmaya başlaması nedenlerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. ii) Metamfetaminin bağımlılık yapmadığına ve diğer maddeleri bırakmaya yardımcı olduğuna dair yanlış algı: Metamfetaminin bağımlılık yapıcı gücünün bilinmemesi, uyuşturucu madde kullanımının sersemlik hissi yaratmadığına dair yanlış algı ve diğer maddelerin bırakılması metamfetamin kullanımının diğer nedenleridir. iii) Keder ve üzüntüyü unutma: Metamfetamine başlama nedenlerinden biri de üzüntüyü unutmaktır. Buna göre insanlar kendi hayatlarındaki sorunlardan ve stresli olaylardan kaçmak için metamfetamin veya başka uyuşturucu maddeler kullanmaktadır. Bir başka ifadeyle, problem çözme ve stresle başa çıkma becerisi edinemeyen insanlar, metamfetamin de dâhil olmak üzere çeşitli maddeler kullanarak bu sorunlardan kurtulmaya çalışmakta ve bu tür olumsuz başa çıkma becerilerine yönelmektedir. iv) Metamfetaminin uykuyu önleme etkisi: Metamfetaminin uykuyu önleme etkisi de metamfetamine başlama nedenlerinden biri olup, bu durum iki katılımcı tarafından dile getirilmiştir. Bu etki, kristal ilk tüketildiğinde ortaya çıkmaktadır. Bir tür uyarıcı olan ve dolayısıyla insanlarda uykusuzluk yaratıp aktiviteyi artıran metamfetamini tüketen kişi birkaç gün uyuyamaz. Bu nedenle fiziksel kuvvet gerektiren bir iş yapması veya işini belirli bir sürede teslim etmesi gereken kişiler metamfetamin, kullanmaya teşvik edilir. Sonuç olarak bu çalışmada metamfetamin kullanımıyla ilgili dört faktör (merak ve arkadaş teşviki, metamfetaminin bağımlılık yapmadığına ve diğer maddeleri bırakmaya yardımcı olduğuna dair yanlış algı, üzüntüyü unutma ve kristal ilk kullanıldığında ortaya çıkan uykuyu önleme etkisi) belirlenmiştir. Halkın, metamfetamin tüketiminin zararlı etkileri hakkında bilinçlendirilmesi, ayrıca metamfetaminin bağımlılık yapmadığına ve iş verimini artırdığına dair yanlış algının düzeltilmesi gerekmektedir. Sağlıkla ilgili uygun mesajlar verilerek metamfetaminin, opioidleri bırakma konusunda herhangi bir etkisi olmadığı vurgulanmalıdır.

Methamphetamine is one of the most addictive stimulants, and its consumption has increased in Iran over the last decade. There are different factors related to a user’s first trial of illegal drugs such as methamphetamine. This qualitative study aimed to explore factors associated with the initiation of methamphetamine consumption among 12 methamphetamine consumers who were invited to the study through purposeful sampling, using the snowball technique, in Khomein city, Iran, in 2019. Data were collected through semistructured interviews and analyzed through content analysis in MAXQDA Version 10 software. Four main categories were extracted from the qualitative data, including (i) Curiosity and encouragement by friends; (ii) Misconception that methamphetamine is not addictive, and its effect on quitting other substances; (iii) Forgetting sorrow and grief; and (iv) The effects of methamphetamine in warding off sleep. Designing public health interventions to increase awareness on the addictive nature and the negative side effects of methamphetamine is necessary. Besides, we suggest efforts to increase public awareness and knowledge regarding the health risks of methamphetamine and to modify the related misconceptions.