Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi; 2021;34(1):50-63
Annelerin Ebeveynliğe İlişkin Algıladıkları Öz-Yeterlik Ölçeği (AEAÖÖ): İlk kez anne olanlarda bağlanma örüntüleri ve duygu durum bağlamında uyarlama çalışması
Y Kahya, S Uluc
Social Sciences University of Ankara, Ankara
Amaç: Annenin algıladığı öz-yeterlik, annenin bebeğine yeterli bir biçimde bakım verebilme becerisine olan inancı şeklinde tanımlanmaktadır. Çalışmalar, annenin algıladığı öz-yeterliği ile depresyon düzeyi, bebeğin mizacına yönelik algısı ve anne-bebek etkileşimlerinin niteliği arasındaki ilişkiye işaret etmektedir. Bu çalışmanın amacı, Annelerin Ebeveynliğe İlişkin Algıladıkları Öz-Yeterlik Ölçeği (AEAÖÖ) Türkçe Formu’nun geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yürütmektir.
Yöntem: Bu amaç doğrultusunda, ilk ve sağlıklı bebeğine sahip olmuş annelerin katılımcı olduğu üç farklı çalışma grubuna ulaşılmıştır. Yapı geçerliği ve iç-tutarlık analizlerinin yürütüldüğü ilk çalışma grubunu oluşturan anneler (N = 290), AEAÖÖ Türkçe Formu’nu çevrimiçi ortamda doldurmuşlardır. Ölçüt ve yordayıcı geçerlik analizlerinin yürütüldüğü ikinci çalışma grubunu oluşturan anneler (N = 50), AEAÖÖ Türkçe Formu’nu, CES-Depresyon Ölçeğini, Durumluk-Sürekli Kaygı Envanterini, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II’yi ve Bebek Davranış Anketi Revize Edilmiş Çok Kısa Formu’nu çevrimiçi ortamda doldurmuşlardır. Test-tekrar-test güvenirliğinin incelendiği üçüncü çalışma grubunu oluşturan anneler (N = 57), AEAÖÖ Türkçe Formu’nu postpartum döneminin ilk ayında evde ve bebekleri 4 aylık olduğunda laboratuvarda doldurmuşlardır.
Bulgular: Doğrulayıcı Faktör Analizi sonuçları, AEAÖÖ Türkçe Formu’nun özgün ölçekteki dört-faktörlü yapısını kabul edilebilir düzeyde doğrulamıştır. AEAÖÖ Türkçe Formu’nun dört-faktörlü yapısı; Bakım Verebilme, Rahatlatabilme, Mesajları Alabilme ve Durumsal İnançlar alt-faktörlerinden oluşmaktadır. AEAÖÖ Türkçe Formu’nun toplam ve alt-faktörlerine ait iç tutarlık değerleri yüksek katsayılar ortaya koymuştur. Ölçüt geçerliği ve test-tekrar-test bulguları, AEAÖÖ Türkçe Formu’nun toplam ve alt-faktör puanlarına ilişkin yeterli düzeyde kanıt oluşturmuştur. Yordayıcı geçerlik bulgularına göre, AEAÖÖ Türkçe Formu’ndan elde edilen toplam puanlar, annelerin yaşam doyumu puanlarının anlamlı bir yordayıcısı olmuştur.
Sonuç: Bulgular, AEAÖÖ Türkçe Formu’nun, 0-12 aylık bebeği olan ilk kez anne olmuş katılımcı örneklemlerinde kullanılmak üzere geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermiştir. AEAÖÖ Türkçe Formu’nun, araştırma ve uygulama alanı için yararlı bir ölçek olduğu düşünülmektedir.
The Perceived Maternal Parenting Self-Efficay (PMP S-E) Tool: the adaptation study in the context of attachment styles and mood in the first-time mothers
Objective: Maternal self-efficacy is defined as beliefs about one’s ability to be successful in the maternal role. Studies have shown that perceived maternal self-efficacy was related to maternal depression, the perception of infant temperament, and the quality of mother-infant interactions. The purpose of this study was to conduct an adaptation study of the Turkish version of Perceived Maternal Parenting Self-Efficacy Tool (PMP S-E Tool).
Method: For this purpose, three different study samples which were composed of the first-time mothers of full-term healthy infants were reached out. The mothers in the first sample (n=290) filled out the Turkish PMP S-E online for construct validity and internal consistency analyses. The mothers in the second study sample (n=50) filled out the Turkish PMP S-E, the CES-Depression Scale, the State-Trait Anxiety Inventory, the Early Close Relationships-II, and the Infant Behavior Questionnaire-VSF online for criterion and predictive validity analyses. The mothers in the third study sample (n=57) filled out the Turkish PMP S-E twice, post-partum pre-test at their home and 4-month post-test at the laboratory.
Results: The results of Confirmatory Factor Analysis supported the four-factor structure of the original PMP S-E. The sub-scales were Care Taking Procedures, Evoking Behaviors, Reading Behaviors, and Situational Beliefs. Internal consistency values of the Turkish PMP S-E total and sub-scales were high. The results of criterion validity and test-re-test reliability provided evidence for the Turkish PMP S-E total and sub-scale scores. Predictive validity findings demonstrated that total scores of the Turkish PMP S-E were predictive of maternal life satisfaction.
Conclusion: Findings provided support for the reliability and validity of the Turkish PMP S-E for the first time-mothers with infants between 0-12 months. The Turkish PMP S-E was considered to have both research and clinical utility.