Nitel araştırma sürecinde araştırmacının aktif rol oynaması nedeniyle araştırmacı-araştırma etkileşimi önem taşımaktadır. Bu etkileşimin farkındalığı anlamına gelen refleksivite, araştırma sorusunun oluşturulmasıyla başlayıp bulguların paylaşılmasıyla biten araştırma sürecinin tüm aşamalarında geçerlidir. Bu çalışmanın amacı nitel araştırma sürecinde araştırmacı-araştırma etkileşimini inceleyerek kendi süreçlerini paylaşan araştırmacıların deneyimlerini derlemektir. Özellikle başlangıç düzeyinde nitel araştırmacılar için rehberlik etmesi hedeflenen bu derlemede, süreci zorlaştırma riski taşıyan bazı konulara değinilmiş ve olası sorunlara yönelik çözüm önerileri sunulmuştur. Bu bağlamda ele alınan konular katılımcılarla araştırmacının benzerliği, hassas konularla çalışmak, araştırmacının ikincil travmatizasyonu ve rol karmaşasıdır. Katılımcılarla araştırmacının benzerliği, ortak kişisel özelliklere sahip olmak anlamındadır. Hassas konularla çalışmak, travma ve taciz gibi duygusal yoğunluğu yüksek konularda araştırma yapmayı içerir. Araştırmacının ikincil travmatizasyonu, travmaya dolaylı yoldan maruz kalarak travma sonrası stres belirtileri göstermek anlamına gelir. Rol karmaşası ise farklı amaçları olan araştırmacı ve uygulamacı rollerinin çatışmasıdır. Özellikle bu durumlarda araştırmacının bir hazırlık sürecine zaman ayırması, kendi rolünün ve araştırmasıyla etkileşiminin farkında olması, kendi etkisi ile katılımcılardan elde edilen veri arasında denge kurması, süreçte karşılaşacağı riskli durumlarla baş edebilmesi ve araştırmacı öz bakımına önem vermesi, nitel araştırmaların sağlıklı bir şekilde yürütülmesine katkı sağlama konusunda yardımcı olacaktır.

The researcher has an active role in the process of qualitative research; thus, researcher-research interaction is of crucial importance. Reflexivity, which is the awareness of such interaction, is applicable to the process of qualitative research, beginning from the formation of research question to sharing the findings. The aim of this study is to examine the research-researcher interaction, to review the studies of qualitative researchers sharing their experiences and to provide suggestions for possible problems. Moreover, risky issues, namely, similarity of researcher and the participants, focusing on sensitive subjects, secondary traumatization of the researcher, and role conflict are mentioned. Similarity of researcher and the participants’ means shared personal characteristics. Focusing on sensitive subjects includes research on emotionally salient topics, such as trauma or abuse. Secondary traumatization of the researcher means experiencing post-traumatic stress symptoms through indirect exposure. Role conflict is a result of having researcher and practitioner roles, which have different motivations. Awareness of the researcher’s own role and interaction with his/her research, allocating time for preparation, balance between own influence and participants’ reports, dealing with the difficulties and risks during the research process and paying attention to researcher self-care may help a strong qualitative research process.