Giriş: Uyuşturucu rüyaları (veya uyuşturucuyla ilgili rüyalar), yani uyuşturucu bağımlısı hastaların uyuşturucu kullandıklarını veya kullanmaya teşebbüs ettiklerini gördükleri rüyalar, uyuşturucu bağımlılığında görülen iyi belgelendirilmiş bir klinik olgudur. Bu rüyalar, uyuşturucu bağımlısı hastaların uyuşturucu isteğindeki iniş çıkışları ve hastaların bunlarla baş etme kabiliyetlerini anlamaya yardımcı olabilir. Patolojik kumar oynama da uyuşturucu bağımlılığı ile ortak yönleri olan bir davranışsal bağımlılık türü olduğu hâlde, literatürde kumar oynama rüyalarını (yani kumar oynamayla ilgili rüyaları) ele alan bilimsel çalışma neredeyse yok gibidir. Bu açıdan bakıldığında, patolojik kumarbazların kumar oynama rüyaları görüp görmediği konusunda yapılacak öncü bir çalışma, bu rüyaların uyuşturucu bağımlısı hastalarda olduğu gibi klinik bir faydasının olup olmadığını daha iyi anlamamıza giden yolu açabilir. Bu çalışmanın amacı, kumar oynamaktan uzak duran patolojik kumarbazların “kumar oynama rüyaları” görüp görmediğini literatürde ilk kez olmak üzere ve sistemli bir şekilde incelemektir. Gereç ve Yöntem Çalışma, İtalya’nın Viterbo ilinin Civita Castellana ilçesindeki Ulusal Sağlık Hizmetleri Uyuşturucu Bağımlılığı Merkezi’ne Şubat 2019 ile Şubat 2020 arasında birbiri ardına ayakta tedavi olmaz üzere gelen ve yaşları 30 ile 54 arasında değişen 10 deneğin (9 erkek, 1 kadın) katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Hastalar, rutin bireysel psikolojik-motivasyonel oturumlar esnasında değerlendirilmiştir. Hastalardan South Oaks Kumar Tarama Testi’nin (SOKTT) 12 maddeden oluşan İtalyanca versiyonunu doldurmaları istenmiştir. SOKTT, genel nüfusta kumar oynama bozukluğu taraması yapmak için kullanılan, geçerliliği ve güvenilirliği olan bir ankettir. Yanlış pozitif ve yanlış negatif sonuçları azaltmak için yazarlar eşik olarak 5 puan ve üzerini belirlemiştir. SOKTT’nin, DSM-III-R’deki patolojik kumar oynama kriterleri ile bağlantılı olduğu bulunmuştur. Hastalar ayrıca, kumar oynamayı bıraktıklarından beri kumar oynamayla ilgili rüyalar görüp görmediklerini değerlendirmeyi amaçlayan ve 10 maddeden oluşan Kumar Oynama Rüyaları Anketi’ni doldurmuştur. Bulgular Değerlendirilen hastaların ortalama SOKTT puanı 8,5’tur. Bu durum, kumar oynama sorunları olduğunu göstermektedir. Altı hasta (grubun %60’ı), kumar oynamaya son verdiklerinden bu yana kumar oynamakla ilgili rüyalar gördüklerini belirtmiştir. Kalan dört hasta ise kumar oynamakla ilgili herhangi bir rüya görmediklerini belirtmiştir. Kumar rüyası gören hastalar bu rüyaları genellikle kumar oynamaya son verdiklerinden sonraki ilk zamanlarda gördüklerini belirtmiştir. Kumar oynama rüyalarının çoğunda hasta, kumar oynadığını veya kumar oynamaya teşebbüs ettiğini görür, ya da loto oynar. Rüya gören hastaların çoğu, kumar rüyalarından zevk aldıklarını belirtmiştir. Rüya gören hastaların yarısı, kumar rüyası gördükten sonra kumar oynama isteklerinin arttığını söylemiştir. Aynı hastalar ertesi gün kumar oynama davranışına geri döndüklerini bildirmiştir. Rüya gören diğer hastalar ise oynama isteklerinde bir değişim olmadığını ve oynamaya geri dönmediklerini bildirmişlerdir. Tartışma Bu çalışma, literatürde ilk kez olmak üzere, ayakta tedavi gören patolojik kumarbazların kumar oynama rüyaları (yani kumar oynama isteğiyle ilgili rüyalar) gördüğünü göstermiş, hastaların kumar oynama isteğindeki iniş çıkışlar ve hastaların bunlarla nasıl başa çıktığı konularında bir fikir vermiştir. Bu sonuç, uyuşturucu bağımlılığı gibi diğer bağımlılıklardaki gözlemlerle uyumludur. Örneğin, eroin ve kokain bağımlılığında uyuşturucu rüyaları, uyuşturucudan uzak duran hastalarda tedavinin ilk veya ikinci haftasından ikinci veya üçüncü ayına kadar olan ilk döneminde sık sık görülürken, düzenli kullanım esnasında görülmez. Bu çalışmada bildirilen kumar oynama rüyaları, uyuşturucu bağımlılığındaki uyuşturucu rüyaları ile içerik açısından da son derece benzemektedir. Uyuşturucu rüyalarında en sık görülen temalar uyuşturucu (veya alkol) kullanmak, kullanmaya teşebbüs etmek, aramak, hazırlamak, taşımak, satın almak veya kullanan başkalarını görmektir. Bu çalışmadaki hastalar da rüyalarında kumar oynadıklarını veya kumarla ilgili başka faaliyetlerde bulunduklarını veya büyük bir kazanç peşinde olduklarını ve oynama isteği duyduklarını görmüşlerdir. Bu durum, uyuşturucu rüyalarında odak noktasının uyuşturucu isteği olmasına benzer şekilde, kumar rüyalarının baskın temasının kumar oynama isteği olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada bildirilen kumar oynama rüyaları, uyuşturucu rüyalarındaki hislerle ve uyandıktan sonra verilen duygusal tepkilerle büyük benzerlik göstermektedir. Olgusal olarak kumar oynama rüyaları, uyuşturucu bağımlılığı vakalarının bazılarında (veya bu örnekte olduğu gibi patolojik davranışlarda) görülen bağımlılık rüyalarının bir başka örneği olarak değerlendirilebilir. Uyuşturucu rüyalarında olduğu gibi, bu çalışmada bildirilen kumar oynama rüyalarının bazıları ertesi gün kumar oynama isteğinde görülen artışla ruhsal açıdan bağlantılı gözükmektedir ve bu durum bir terapist tarafından uygun bir şekilde yönetilmediği takdirde kumar oynamaya geri dönüşle sonuçlanabilir. Öte yandan, kumar oynama rüyalarının bazıları ise kumar oynama isteğini halüsinas- yon seviyesinde de olsa tatmin ederek ve bu isteği artırmayarak hastaların kumar oynamaktan uzak durmalarına yardımcı olmakta ve uyandıktan sonra kumar oynamaya geri dönme risklerini azaltmaktadır. Kumar oynama rüyalarıyla ilgili gözlemler, bu rüyaların patolojik kumarbazların ruh halini ve uyuşturucu isteğini anlamaya yardımcı olacak klinik bir araç olabileceğini göstermektedir. Patolojik kumar oynama bozukluğu, kişinin kendisine zarar veren bir davranışta bulunmak için duyduğu kompulsif dürtüye direnememesi ile karakterize edilmektedir. Bu örnekte bağımlılık yapan davranış, herhangi bir uyuşturucuyla ve/veya uyuşturucu kullanımından uzak durmanın etkileriyle karıştırılmaz. Bu açıdan bakıldığında kumar oynama rüyalarının, psikolojik olarak uzak durmanın sıkıntısını yansıttığı söylenebilir. Kumar oynama rüyaları, kumar oynama davranışını bir an önce tekrar deneyimleme arzusunun doğrudan bir yansıması olabilir. Kumar oynama rüyalarının temelinde muhtemelen, kimyasal bir eksikliğin yansıması olmaktan ziyade durdurulamaz bir arzunun gücüne benzeyen farklı bir psikolojik dürtü yatmaktadır. Bu çalışmanın ilk gözlemleri kumar oynama rüyalarının (ortaya çıkma / sıklık, içerik ve oynama isteğiyle olan ilişkisi bakımından) uyuşturucu bağımlılığında görülen uyuşturucu rüyalarına benzediği hipotezini destekliyor gibi gözükmektedir. Bu ilk gözlemler sonraki çalışmalar tarafından da doğrulanacak olursa, uyuşturucu bağımlısı hastaların tedavisinde uyuşturucu rüyalarının sahip olduğu klinik ve prognostik faydalara kumar oynama rüyalarının da sahip olduğu sonucu çıkarılabilecektir.

Drug dreams, i.e., dreams in which drug-addicted patients use or attempt to use drugs, are a well-documented clinical phenomenon in drug addiction. These dreams offer a useful way to understand the vicissitudes of drug craving in patients who are drug addicts as well as their ability to cope with it. Authors consider drug dreams as a valuable clinical tool in the treatment of drug addiction. Although pathological gambling disorder is a form of behavioral addiction that has several aspects in common with substance addiction, gambling dreams (i.e., dreams about gambling) are seldom described in scientific literature. This study aimed to provide the first systematic investigation on the presence of “gambling dreams” among abstinent pathological gamblers. A total of 10 individuals who arrived consecutively for outpatient treatment at the Centre for Drug Addiction were evaluated on the basis of South Oaks Gambling Scale. They also completed a questionnaire on gambling dreams. The results showed that most pathological gamblers report gambling dreams. These dreams can be considered in terms of frequency, content, and relationship with craving in the same way as drug dreams for drug addiction. Further studies might also shed light on the clinical utility of gambling dreams for treatment of pathological gamblers.