Türk Psikiyatri Dergisi; 2019;30(3):191-199
Obsesif İnançlar Anketi: Kısa Formların Türkçeye Uyarlanması ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi
O Yorulmaz, D Güngör, C Gökdağ
Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir
Amaç: Obsesif Kompulsif Bozukluk’ta (OKB) gözlenen istem dışı deneyimlerin yorumlanmasında kritik bir role sahip bilişsel yanlılıkları değerlendirmek üzere ilgili alanyazında sık kullanılan popüler ölçüm araçlarından biri olan Obsesif İnançlar Anketi’nin (OİA) önce 44 maddeye; yakın zamanda ise 20 maddeye ve hatta en son 9 maddeye indirgenerek kullanılmaya başladığı dikkat çekmektedir. Birçok açıdan pratiklik sağlayan bu aracın ülkemizde ise 44 maddelik versiyonu kullanıldığından, bu çalışmada iki kısa formun iki ayrı yetişkin örneklemdeki psikometrik özelliklerini incelemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmada iki ayrı yetişkin örneklem grubunun OİA ile birlikte OKB belirtileri, benlik ikilemi ve düşünce-eylem kaynaşmasına dair doldurdukları ölçüm araçlarından faydalanılmıştır.
Bulgular: Yapılan açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi sonuçları, kabul edilebilir içsel tutarlık katsayıları ile Türkçe OİA-20 ve OİA-9’un orijinal çalışmalara benzer faktör yapılarına sahip olduğunu ve yapılan ekstra model testleri ise her iki formun hem alt boyut puanlarının hem de toplam puanlarının kullanılabileceğini göstermiştir. Ayrıca OKB belirti düzeyleri ile benlik ikilemi ve düşünce-eylem kaynaşması ile bu bilişsel yanlılıklar arasında beklenen şekilde anlamlı korelasyonel ilişkiler olduğunu görülmüştür.
Sonuç: Nihayetinde bu bulgular, Türkçe OİA-20 ve OİA-9’un yapı ve eş zaman geçerliğine ve tatminkar güvenirliğe sahip olduğuna işaret etmektedir.
The Obsessive Beliefs Questionnaire: Adaptation of Its Short Forms to the Turkish and Examination of Their Psychometric Properties
Objective: The Obsessive Beliefs Questionnaire (OBQ) is a frequently used instrument in relevant literature for assessment of cognitive biases that play critical roles in appraisal of intrusive experiences in Obsessive- Compulsive Disorder (OCD). The questionnaire was initially designed as a 44-item questionnaire, then was shortened to 20 items and lastly was brought down to 9-items. Since so far, only the 44-item version has been available in Turkey, this study aimed to examine psychometric properties of the two shortened OBQ forms in a community sample.
Method: The study included the data sets of two adult groups on the OBQ and the psychometric tools completed on the OCD symptoms, self-ambivalence and thought action fusion.
Results: Results of the explanatory and confirmatory factor analyses showed that the Turkish language versions of the OBQ-20 and OBQ-9 had acceptable internal consistency coefficients, similar factor structures to the original studies on the questionnaire, and that, on the bases of the extra modeling tests, the total and the subdimensional scores of both questionnaires were usable for OCD assessments. Moreover as expected, there were significant correlations among these biases, OCD symptoms, self-ambivalence and thought-action fusion.