Sigaranın içindeki en zararlı kimyasal olan nikotinin, kolinerjik sistemi etkileyip duyusal, motor faaliyetler başta olmak üzere dikkat ve bellek gibi bilişsel süreçleri farklılaştırdığı ve bu etkinin bilişsel yük düzeyine bağlı olarak değişiklik gösterdiği bilinmektedir. Sigara kullanımının ileriye dönük bellekle ilişkili beyin yapılarını etkilediği dikkate alındığında, farklı bilişsel yük koşulları altında ileriye dönük bellek performansına etkisinin farklılaşabileceği öngörülmektedir. Bahsedilen sebeplere istinaden bu araştırmanın temel amacı, sigara kullanımının zaman temelli ileriye dönük bellek performansına etkisini açığa çıkarmaktır. İkincil amaç ise bilişsel yükün yoğun ve az olduğu farklı koşullarda sigara kullanımının zaman temelli ileriye dönük bellek performansına etkisini incelemektir. Hacettepe Üniversitesinin çeşitli fakültelerinde lisans ve yüksek lisans öğrencisi olan gönüllüler arasından 66 kişi ölçüt örnekleme yöntemiyle katılımcı olarak seçilmiştir. Katılımcılardan 31’i (15’i kolay görev, 16’sı zor görev) 1 yıldan uzun süredir sigara kullanan kişilerden, kalan 35’i (19’u kolay görev, 16’sı zor görev) ise son 1 yılda hiç sigara kullanmamış kişilerden oluşmuştur. Veriler, E-Prime Programı aracılığıyla bilgisayar ortamında oluşturulan zaman temelli ileriye dönük bellek görevi ve N-Geri Görevi kullanılarak elde edilmiştir. Analiz sonuçlarına bakıldığında sigara kullanım durumuna göre sürdürülen görevde tepki süresi bakımından sigara kullananların sigara kullanmayanlara göre daha hızlı oldukları saptanmıştır. İleriye dönük bellek görevindeki performans ölçümlerine bakıldığında ise sigara kullananların, sigara kullanmayanlara göre ileriye dönük bellek görevinde anlamlı bir farklılıkla daha fazla hata yaptıkları tespit edilmiştir. Bulgular ilgili alanyazın bağlamında tartışılmış ve sigara kullanımının zaman temelli ileriye dönük bellek performansına etkisinin daha iyi anlaşılabilmesi için sigara kullanım düzeyinin fizyolojik ölçümlerle belirlenmesi, günlük yaşama daha uygun bir sürdürülen görev uygulanması, yoksunluk şiddetinin değişimlenmesi ve dürtüselliğin kontrol edilmesi değişkenlerine bağlı olarak mevcut çalışmanın yinelenebileceği önerisi getirilmiştir. k

Nicotine, the most harmful chemical found in cigarettes, is known to affect the cholinergic system and to alter cognitive processes such as attention and memory, especially sensory and motor activities; these effects vary depending on the level of cognitive load. Considering that smoking affects the brain structures associated with prospective memory, the effect on prospective memory performance is thought to possibly differ under different cognitive load conditions. Therefore, the main purpose of the present study is to compare the performance of participants in a time-based prospective-memory task under smoking and cognitive load conditions. When analyzing the data according to smoking condition, smokers are found to be quicker than non-smokers in terms of response time in the ongoing N-Back task. In addition, smokers have been found to make more prospective memory mistakes than non-smokers, especially under high cognitive load conditions.