Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi; 2019;8(1):25-32
Kişilik ve Etkinlik Projesinin Olası Sonuçları: Değişim Aşamaları Modelinin (Transteorik Model) Fiziksel Etkinlik üzerinde Etkisinin Kişilik Özellikleri Dikkate Alınarak Değerlendirilmesi
C Joyner, PD Loprinzi
University of Mississippi, USA
Değişim Aşamaları Modeli (DAM) davranış değişimini incelemek amacıyla kabul edilmiş beş farklı
aşamadan oluşan bir çerçeve sunar. Daha önceki çalışmalar DAM’ın fiziksel etkinliği etkilemede
yararlı olduğunu göstermiştir. Kişilik özelliklerinin de fiziksel etkinliği etkilediği gösterilmiştir.
Günümüze kadar DAM’ın fiziksel etkinliği farklı kişilik özelliklerinde etkileyip etkilemediği
konusunda sınırlı sayıda çalışma yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı DAM’ın her bir alt boyutunun
fiziksel etkinlik ile olası ilişkisini, Kişilik ve Etkinlik Projesinden elde edilen verileri kullanarak
kişilik tipine göre incelenmesidir. Kişilik, fiziksel etkinlik, DAM alt boyutları ve ortak değişkenler,
geçerliliği kanıtlanmış ölçeklerle değerlendirilmiştir. Örneklem başlangıç ve 5 ay sonra takipte veri
toplanan 126 kişiden oluşmaktadır. 5 ay takip ölçümünde orta-yüksek düzeyde etkinlik (OYDE) ile
ilişki bulunan DAM alt boyutu değişimin davranışsal süreçleri olmuştur (β = 10.0; 95% CI: -0.34,
20.37; P=0.05). Bunun dışında 5 ay takipte OYDE üzerinde istatistiksel olarak anlamlı herhangi
bir DAM alt boyutu ve kişilik tipi etkileşimine rastlanmamıştır. Sonuç olarak, DAM ve gelecekteki
OYDE davranışları kişilik tarafından modere edilmemektedir. Sonraki çalışmalarla doğrulandığı
ölçüde, bu bulgular DAM’a dayalı fiziksel etkinlik müdahalelerinin kişilikle eşleştirilmiş DAM
yönergeleri geliştirmesine ihtiyaç duyulmayabileceğini göstermektedir.
Prospective Results from the PA (Personality and Activity) Project: Evaluating the Influence of the TranstheoreticalModel on Physical Activity while Considering PersonalityTrait Characteristics
The Transtheoretical model (TTM) consists of a framework of five discrete stages adopted to study
behavior change. Previous research demonstrates utility of the TTM in influencing physical activity.
Personality trait characteristics have also been shown to influence physical activity. To date, limited
research has evaluated whether the TTM influences physical activity across various personality traits.
This study’s purpose was to examine the prospective association of each of the TTM constructs on
physical activity, with considerations by personality type, using the follow-up data from the PA
(Personality and Activity) Project. Personality, physical activity, TTM constructs, and covariates were
assessed via validated questionnaires. 126 participants with data at baseline and the 5-month followup constituted our analytic sample. The only TTM construct associated with follow-up moderateto-vigorous (MVPA) was behavioral processes of change (ß=10.0; 95% CI:-0.34, 20.37; p=0.05).
There were no significant interaction effects for any of the TTM constructs and personality types on
follow-up MVPA. In conclusion, personality did not moderate the relationship between the TTM
and future MVPA behavior. If confirmed by future research, these findings suggest that TTM-based
physical activity interventions may not need to develop personality-matched TTM strategies.