Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi; 2019;8(1):16-24
Bilişsel-Davranışsal Kaçınma Ölçeğinin (BDKÖ) Türkçe Versiyonu: Psikometrik Özellikler ve Psikopatolojik Eşlenikleri
SE Gök, ÖY Alkar
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara
Bu çalışmada Bilişsel-Davranışsal Kaçınma Ölçeği Türkçe formunun (BDKÖ-TR) psikometrik
özellikleri 330 üniversite öğrencisinden oluşan bir örneklemde incelenmiştir. BDKÖ kişilerin
kaçınmanın çeşitli boyutlarına yatkınlıklarını ölçmektedir. Ölçeğin Türkçe uyarlaması üzerinde
gerçekleştirilen güvenirlik ve geçerlik çalışmaları BDKÖ-TR’nin psikometrik özellikler açısından
uygunluğunu ve Türkiye’de kullanılabilecek güvenilir ve geçerli bir ölçüm olduğunu göstermiştir. İçtutarlığı (Cronbach’s α=0,92) ve test-tekrar test güvenirliği (α=0,87, r=0,66, ICC=0,86) tatmin edicidir.
BDKÖ-TR’nin eşzamanlı geçerliğine ilişkin çalışmalar, depresyon, kaygı, sıkıntıya dayanma, psikolojik
esneklik ve bastırma ile anlamlı düzeyde ilişkili olduğunu göstermiştir. BDKÖ’nün orijinaliyle uyumlu
şekilde, açımlayıcı faktör analizi sonuçlarına göre BDKÖ-TR, toplam varyansın %46,8’ini açıklayan
dört faktörden (Bilişsel Sosyal Kaçınma, Davranışsal Sosyal Kaçınma, Bilişsel Sosyal-olmayan Kaçınma,
Davranışsal Sosyal-olmayan Kaçınma) oluşmaktadır. BDKÖ’nün orijinal formuyla güncel çalışma
arasında yalnızca bir maddenin (Madde 28) yüklendiği faktör (“Davranışsal Sosyal-olmayan Kaçınma”
yerine “Davranışsal Sosyal Kaçınma” yüklenme) açısından farklılaşma olmuştur. Bu bulguya katkı
sağlamış olabilecek etkenler belirtilmiştir. Son olarak, depresyon ve kaygı seviyeleri düşük ve yüksek
katılımcıların kaçınma yatkınları ve kaçınma stratejileri karşılaştırılmış, grup farklılıkları tartışılmıştır.
Turkish Version of Cognitive Behavioural Avoidance Scale: Psychometric Properties and Psychopathological Correlates
The present study examined the psychometric properties of the Turkish version of Cognitive
Behavioural Avoidance Scale (CBAS-TR) in a sample of 330 Turkish university students. The CBAS
assesses people’s tendency toward several dimensions of avoidance. The reliability and validity analyses
of the Turkish version of the scale indicated that the CBAS-TR had adequate psychometric properties
and it is a reliable and valid measure that can be employed in Turkey. Internal consistency (Cronbach’s
a=0.92) and test-retest reliability (a=0.87, r=0.66, ICC=0.86) scores were satisfactory. Concurrent
validity studies on CBAS-TR indicated significant correlations with depression, anxiety, tolerance
to distress, psychological inflexibility, and suppression. Consistent with the original CBAS, factor
analysis of CBAS-TR identified four components (i.e. Cognitive Social Avoidance, Behavioural Social
Avoidance, Cognitive Nonsocial Avoidance, and Behavioural Nonsocial Avoidance) that accounted for
46.8% of the total variance. There was a divergence from the original form of CBAS, only for one item
(i.e. item 28) which was loaded to a different factor (i.e. to “Behavioural Social Avoidance”, and not
to “Behavioural Nonsocial Avoidance”) in the present study. Possible contributors to this finding were
suggested. Lastly, avoidance tendencies and avoidance strategy types of participants with low and high
levels of depression and anxiety were compared; group differences were discussed.