Anadolu Psikiyatri Dergisi; 2019;20(1):93-100
Erişkin dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğunda yürütücü işlevler ve eş tanıların rolü
H Bayraktar, EÖ Karagüzel, A Tiryaki
Giresun Üniversitesi, Giresun
Amaç: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) psikiyatrik eş tanılarla birlikte görülmesi, nöropsikolojik
bozulmaların hangi hastalıktan dolayı olduğunun ayırt edilebilmesini güçleştirmektedir. DEHB'de yürütücü işlevlerde
bozulmalar olduğu daha önce birçok kez gösterilmiştir. Ancak yürütücü işlevlerdeki bu bozulmaların hangilerinin
hastalığın kendisiyle ilişkili olduğu ve psikiyatrik eş tanıların bu bozulmaları nasıl etkilediği konusunda yeterli bilgi
yoktur. Bu çalışmanın amacı, yürütücü işlevlerindeki bozulmaların, DEHB olan erişkin hastalarda psikiyatrik eş tanılardan bağımsız olarak DEHB'ye ne ölçüde bağlı olduğunu araştırmaktır. Yöntem: Yaş, cinsiyet ve eğitim süresi
açısından eşleştirilmiş DEHB tanısı konan psikiyatrik eş tanısı olan erişkin hastalar (n=26), DEHB olmayan psikiyatrik hastalıkları olan erişkinler (n=26) ve sağlıklı bireyler (n=26) karşılaştırıldı. Tüm hastalar Erişkin DEHB Öz-
Bildirim Ölçeği, Wender Utah Öz-Bildirim Ölçeği, DSM-IV Yapılandırılmış Klinik Görüşme Formu ile tarandı. Buna
ek olarak nöropsikolojik değerlendirme için Wisconsin Kart Eşleme Testi, Rey Sözel İşitsel Öğrenme Testi ve Stroop
Renk-KelimeTesti kullanıldı. Bulgular: Erişkin DEHB grubu, DEHB olmayan psikiyatrik bozukluğu olan gruba göre
inhibisyon, dikkat, planlama, set-değiştirme, problem çözme, sözel öğrenme ve sözel bellek ölçümlerinde daha
düşük puan aldı. DEHB olmayan psikiyatrik hasta grubu planlama ve problem çözme alanlarında sağlıklı kontrollere
göre daha düşük puan aldı. Sonuç: Bulgularımız, DEHB’de görülen inhibisyon, dikkat, set-değiştirme, sözel öğrenme ve sözel bellekteki yürütücü işlev bozukluklarının eşlik eden diğer psikiyatrik bozukluklardan çok, DEHB'nin
kendisi ile ilişkili olduğunu göstermiştir
Executive functions in adult attention-deficit/hyperactivity disorderand the role of comorbid psychiatric disorders*
Objective: Attention-deficit hyperactivity disorder (ADHD) with other psychiatric comorbidities in adulthood is challenging in terms of differentiating the neuropsychological impairments in each disorder. Executive functions have
been widely studied and shown to be consistently impaired in ADHD. However, there is a lack of knowledge about
which executive function deficits are attributable to ADHD and which of them are assosciated with comorbid
psychiatric disorders. Thus, the aim of this study was to investigate to what extent the deficits in executive functions
are attributable to ADHD rather than comorbid psychiatric diseases among adult patients with ADHD. Methods:
Adult patients diagnosed with ADHD and comorbid psychiatric disorders (n=26) were compared with psychiatric
patients without ADHD (n=26) and healthy subjects (n=26) matched for age, sex, and duration of education. Adult
ADHD Self-Report Scale, Wender Utah Rating Scale for the ADHD and Structured Clinical Interview for DSM-IV
Axis I Disorders screened all participants. In addition, Wisconsin Card Sorting Test computer form, Rey Auditory
Verbal Learning Test, and the Stroop Color Word Test were used for neuropsychological assessment. Results:
Adults psychiatric patients with ADHD scored lower than those without ADHD in terms of measures of inhibition,
attention, planning, set-shifting, problem-solving, verbal learning, and verbal memory. Psychiatric patients without
ADHD scored significantly lower than healthy controls in terms of planning and problem solving. Conclusions: Our
findings suggest that the ADHD, rather than comorbid psychiatric disorders, is the significant underlying cause for
executive function deficits in inhibition, attention, set-shifting, verbal learning, and verbal memory.