Ayna Klinik Psikoloji Dergisi; 2018;5(2):25-42
Engelli Bir Üniversite Öğrencisinin Deneyimleri: İki Farklı Analiz Yöntemiyle Değerlendirme
MK Atabey, B Öz
İstinye Üniversitesi, İstanbul
Literatürde engel ile ilgili farklı bakış açıları mevcuttur. Bunların en bilinenleri tıbbi
model, sosyal model ve biyopsikososyal modeldir. Bu çalışma; engeli, hayatın bir
gerçeği, değişik bir yaşam deneyimi, ilginç ve müspet bir olgu olarak tanımlayan
sosyal model çerçevesinde kurgulanmıştır. Bu çalışma kapsamında, engelli bir
üniversite öğrencisinin eğitim hayatıyla ilgili deneyimlerinin incelemesi
amaçlanmıştır. İlk aşamada, katılımcı ile 55 dakika süren bir görüşme yapılmış ve
konuşulanlar kelimesi kelimesine yazıya aktarılmıştır. Daha sonra ise iki farklı nitel
analiz yöntemi (yorumlayıcı fenomonolojik analiz -YFA- ve söylem analizi) bir arada
kullanılarak analizler yapılmıştır. Kullanılan iki analiz yöntemi engelli bir üniversite
öğrencisi olmanın farklı boyutlarında benzer bulgular ortaya çıkarmıştır. Örneğin
‘engelli olmanın adil olmadığı’ ile ilgili husus hem YFA hem de söylem analizi
sonucunda ortaya çıkmıştır. İki analizin sonuçları karşılaştırıldığında ortaya çıkan en
büyük fark, olumsuzlukların söylem analizi sonucunda daha çok kendini
göstermesidir. Katılımcının deneyimleri anlamlandırılmaya çalışılırken hem içeriğe
hem de bu içeriğin nasıl ifade edildiğine odaklanılmıştır. Bu özellikleriyle, tek
katılımcının dâhil edildiği bu çalışma, iki farklı analiz yönteminin kullanımı
sonucunda elde edilecek bulguları yorumlama konusunda pilot çalışma niteliğinde bir
araştırma olarak kabul edilebilir. Sonuçlar, sosyal model bakış açısıyla incelendiğinde
ise toplumun katılımcıya pek çok engel çıkardığı sonucuna varılabilir. Bunun yanında,
şartlar ve zaman katılımcının lehine işlemiştir. Engelli üniversite öğrencileri ile ilgili
çalışmaların devam etmesi özellikle psikolojik iyilik hallerinin geliştirilmesi açsından
önemlidir. Pastanın kreması olarak nitelendirilebilecek bu öğrencilerinin
desteklenmesi toplum refahına katkı sağlayacaktır.
The experiences of a disabled university student: An evaluation with two different analysis methods
The literature consists of different perspectives relating disability. The most known
models are the medical model, social model and biopsychosocial model. This study is
conceptualized within the social model perspective, which argues that disability is a
fact of life, a different life experience and it might also be interesting and affirmative.
It is aimed to investigate the experience of a disabled university student. Initially a 55-
minutes interview was conducted and transcribed verbatim. Afterwards, with the
usage of two different qualitative methods (interpretative phenomenological analysis
–IPA- and discourse analysis), a quest for meaning was started. The two different
methods revealed similar results. These results, focusing on relation based,
emotional, and coping like different aspects of being a disabled university student,
were presented in detail. The results were discussed in relation to the well-being and
quality of life characteristics of disabled people. Particular emphasis was placed on
the results’ potential contribution to the intervention programs on improvement
ofwell-being and quality of life of disabled university students.