Bağımlılık Dergisi; 2005;6(2):65-75
Birinci Basamak Sağlık Hizmeti Çalışanları Sigara ve Kanser Riski Konusunda Ne Biliyor ve Ne Yapıyor?
V Mevsim, Ç Dontlu, N Yeniçeri, N Özçakar, D Güldal
Dokuz Eylül Üniv. Tıp Fak.
Amaç: Sigara içiciliği, dünyanın ve Türkiye'nin önlenebilir en önemli sağlık sorunudur. Bu çalışmada birinci basamak sağlık hizmeti çalışanlarının sigaranın etkileri ve kanser riski konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarını saptamak amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırma kesitsel analitik bir araştırma olarak planlanmıştır. Geliştirilen 82 soruluk soru formu, İzmir/ Buca Sağlık Grup Başkanlığı bölgesindeki 16 birinci basamak sağlık kurumundaki 142 sağlık personeline uygulanmıştır.
Bilgi, tutum ve davranışlarını ölçmek amacıyla, her üç değişken için ölçek geliştirilmiş ve uygun bir puanlama yapılmıştır.
Veriler SPSS 11.0'da değerlendirilmiştir. İstatistiksel analiz olarak tanımlayıcı analiz, Khi-kare, independent t testi ve pearson korelasyon kullanılmıştır
Bulgular: Araştırmada incelenen 142 kişinin %31 hekim,%23.2 hemşire, %35.2 ebe ve %10.6 sağlık memurudur. Sağlık personelinin %36.6 sigara içmekte, %12 ise sigarayı bırakmıştır. Bilgi, tutum ve davranış puan ortalamaları sırasıyla 20.65 ± 4.81; 6.26 ± 3.51 ve 9.73 ± 2.54 olarak saptanmıştır. Birinci basamak sağlık hizmeti çalışanlarının tutum düzeyi ile davranış düzeyi arasında orta düzeyde anlamlı bir ilişki (r=0.334, p=0.015) olduğu saptanmıştır. Ancak bilgi puanı ile tutum ve davranış puanı arasında anlamlı ilişki saptanmamıştır.
Sonuç: Sağlık personeli sigara konusundaki bilgi ve inanışları sigaranın zararlarını önlemeye yönelik olmakla beraber, hem kendilerine hem de etraflarına karşı olması gereken sigara içmeme davranışı sergileyememektedirler. Toplum için sigara mücadelesinde örnek olması gereken sağlık personelinin sigara içiyor olması, sigara mücadelesini daha da zorlaştırmaktadır. Sağlık personelinin sigaraya karşı duyarlılığını artıracak çalışmalar sigara mücadelesinde öncelikli olmalıdır.
What Primary Care Health Workers Know and Do About Cigarette Smoking and Cancer Risk?
Objective; Smoking habit is the most important preventable health problem of the world and Turkey. The objective of this study is to research the knowledge, behavior and attitude of primary care health workers about cigarette smoking and cancer risk.
Method: A cross-sectional analytic study is planned. A questionnaire with 82 questions is applied to 142 health workers of 16 primary health care centers in Buca. The questionnaire had three parts including knowledge, behavior and attitude parameters. For each group of parameters a composite index is developed. Data were analyzed on SPSS 11.0 package program by Pearson chi-square, independent t test and Pearson correlation test.
Results: In the study, 31% of participants were physicians, 23.2% were nurses, 35.2% were midwives and 10.6% were male-nurses. 36.6% of medical staff were current smokers, 12.0% were ex-smokers. The mean scores of knowledge, behavior and attitude parameters were 20.65 ± 4.81, 6.26 ± 3.51 and 9.73 ± 2.54 in order. There was a statistically significant relation between the attitude and behavior scores (r=0.334 p=0.015). There was no statistically significant relation between knowledge and attitude, behavior scores of participants.
Conclusion: Although the health workers have better knowledge and attitude for preventing and decreasing the effects of smoking, they still go on smoking. The health workers must be a good model for the community as non-smokers. Some other ways must be considered to increase awareness and sensitivity of health workers about smoking and cancer.