Türk Psikoloji Dergisi; 2017;32(80):44-59
Sosyal Baskınlık Yönelimi Ahlaki Standartları Farklı Ahlaki Temeller Boyunca Perdeliyor: Ahlaki Geri Çekilmede Bireysel Farklılıklar
Ö Yalçın
Connecticut Üniversitesi, ABD
Bu araştırmanın amacı, farklı ahlaki temeller (adalet/karşılıklılık, zarar verme/bakım, saflık/kutsallık, otorite/saygı ve iç grup/sadakat) içinde tanımlanan ahlaki ihlallere tanık olanların ahlaki geri çekilmelerinde rol oynayan bireysel değişkenleri ele almaktır. Araştırmada örgütlere bağlı bireylerin gerçekleştirdiği ahlaki ihlallere odaklanılmış ve siyasal meselelerde ahlaki geri çekilmede kritik öneme sahip olduğu düşünülen siyasal ideoloji, sosyal baskınlık yönelimi, sağ kanat yetkecilik, dindarlık ve ahlaki kimliğe verilen önemin ahlaki geri çekilmeyle ilişkisi değerlendirilmiştir. Aydın ilinde öğrenimini sürdürmekte olan 512 gönüllü üniversite öğrencisinin katıldığı araştırma sonucunda farklı ahlaki ilkelerin ihlal edildiği koşullar boyunca ahlaki geri çekilmenin, içselleştirilmiş ahlaki kimlik arttıkça tutarlı bir biçimde azaldığı ve sosyal baskınlık yönelimi arttıkça tutarlı bir biçimde arttığı bulunmuştur. Ele alınan diğer bireysel değişkenlerin farklılaşan ahlaki temeller içinde tutarlılık göstermediği görülmüştür.
Social Dominance Orientation Veils Moral Standards Across Different Moral Foundations: Individual Differences in Moral Disengagement
The aim of the present study was to investigate individual differences in moral disengagement of the bystander across moral violations that defined in different moral foundations (i.e., harm/care, justice/reciprocity, authority/respect, purity/sanctity and in-group/loyalty). The study focused on moral violations conducted by the people in the organizations, and accordingly investigated the associations of moral disengagement with political ideology, social dominance orientation, right-wing authoritarianism, religiosity, and self-importance of moral identity which were considered crucial for moral disengagement in the context of political issues. A total of 512 graduate students participated in the study. The results showed that moral disengagement consistently decreases with increasing internalized moral identity, while it increases with decreasing social dominance orientation across moral violations defined in different moral foundations. Analyzes revealed no similar pattern for political ideology, right-wing authoritarianism and religiosity.