Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar; 2018;10(3):290-301
Problem Çözme Performansında Yaşa Bağlı Farklılıklar
C Soylu, FC Pala
Ege Üniversitesi, İzmir
Problem çözme becerisi, bireyi pek çok açıdan etkileyen yeteneklerin başında gelmektedir ve
başarılı yaşlanmada önemli bir yere sahiptir. Araştırmalar problem çözme performansının bireyin
bilişsel ve kişilik özellikleri ile birlikte içinde bulunduğu sosyal bağlam ile de oldukça yakından ilişkili
olduğunu göstermektedir. Bu açıdan, günlük problem çözme süreci geniş bir bağlamda incelenmesi
gereken çok yönlü dinamik bir süreç gerektirir. Problem çözme başarısının tanımı, yaşam boyu
gelişim psikolojisi bakış açısına bağlı olarak değişiklik gösterse de araştırmalar problem çözme
performansının yaşa bağlı farklı değişim örüntüleri olduğunu ortaya koymaktadır. Daha özgül
olarak, bazı bulgular yaş arttıkça performansın azaldığını işaret etse de diğer araştırmacılar kuramlarla
çatışır bir şekilde yaş ile problem çözme arasında negatif yönde doğrusal bir ilişki olmadığını ve
bu bulguların çeşitlilik gösterdiğini belirtmişlerdir. Bu derlemenin amacı, psikoloji alan yazınında
problem çözme yaklaşımlarını ele almak, bu beceri üzerinde etkili olabilecek olası faktörleri tartış-
mak ve bu beceriye dair güncel araştırma bulgularını sunmaktır.
Age Related Differences in Problem Solving Performance
The ability of problem-solving is one of the skills that are very influential in a person’s life and it also
has critical importance on successful aging. The recent studies show that problem-solving performance
is very much related to the social context as well as it is related to cognitive abilities and
personality traits. Since everyday problem-solving ability can be described as a versatile dynamic
process, it should be studied in various contexts. Although the definition of success in problemsolving
may vary through a lifespan development perspective, studies reveal that there are divergent
patterns of change (decreased, increased or remained the same) in performance based on age.
More specifically, some findings indicate that performance decreases as age increases, but other
researchers have pointed out that there is no negative linear relationship between age and problem
solving in conflict with theories and these fings vary. The aim of this review is to address recent
approaches to problem-solving ability, discuss potential factors that may relate to this construct and
summarize their recent findings.