Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi; 2017;30(4):287-298
Üniversite Öğrencilerinde Riskli Davranışların Yaygınlığı ve Madde Kullanımı ile İlişkisi
DH Atlam, E Aldemir, AE Altıntoprak
Ege Üniversitesi, İzmir
Amaç: Genç yetişkinlik döneminde sıklıkla karşılaşılan riskli davranışların üniversite popülasyonundaki yaygınlığı
ve madde kullanımı ile ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Kesitsel, web-tabanlı, öz bildirime dayalı çalışma, 53,003 öğrencisi olan bir devlet üniversitesinde
gerçekleştirilmiştir. Örneklem sayısı için, Türkiye’deki üniversitelerde madde kullanımının en düşük prevelansına
(%0.01-%0.6) göre güç analizi kullanılmıştır. Araştırma için 3,184 kişilik örneklem sayısı yeterli bulunmuştur.
Bağımlılık Profil İndeksi Anketini tamamlayan 2,973 kişinin verileri değerlendirilmiştir. İstatistiksel analizlerde
frekans testleri, Pearson ki-kare ve lojistik regresyon kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya 1,629 (%54.8) kadın ve 1,344 (%45.2) erkek katıldı. Kadınlarda intihar planı ya da girişimi ve
kendine zarar verme davranışı (KZVD); erkeklerde çakı, bıçak, tabanca gibi silahları taşıma, kavga etme ve
yaralanma, erken yaşta cinsel ilişki deneyimi, kondom kullanımı, sigara, alkol, enerji içeceği ve madde kullanımı
anlamlı düzeyde yüksek bulundu (p=0001). Sık intihar planı ve girişimi (11.3 kat), 15 yaşından önce cinsel ilişki
deneyimi (16.6 kat) madde kullanımında daha riskli davranışlar olarak bulundu. Sigara, alkol ve enerji içeceği
kullanım sıklığı arttıkça madde kullanımı riskinin de arttığı saptandı.
Sonuç: Gençlerde, risk alma davranışlarında cinsiyet faktörü ayırıcı özelliklerden biridir. Riskli davranışlar ve
madde kullanımı arasındaki ilişki, bir riskli davranışın başka bir riskli davranışa yol açabileceğini düşündürür. Bu
nedenle, riskli davranışlarda bulunan genç yetişkinlerde madde kullanımının, madde kullanım sorunu ile gelen
genç yetişkinlerde de diğer riskli davranışların değerlendirilmesi gerekir.
Prevalence of risky behaviors and relationship of risky behaviors with substance useamong university students
Objective: This study aims to evaluate the prevalence of risky behaviors, frequently encountered in young
adulthood, and the relationship between such behaviors and substance use in the university population.
Method: This cross sectional, web-based, self-report study was carried out in a state university with 53,003
students. The power analysis was conducted according to the lowest prevalence (0.01%-0.6%) of substance
use in universities in Turkey. A sample of 3,184 people was found to be sufficient for the research. The data
of 2,973 individuals who completed the Addiction Profile Index was evaluated. Frequency tests, Pearson
chi-square and logistic regression were used in the statistical analysis.
Results: As participants 1,629 (54.8%) females and 1,344 (45.2%) males were included in the study. Suicidal
plans or attempts and self-harming behaviors were significantly more prevalent among female students;
carrying a weapon (penknife/knife/gun), engaging in physical fights, sustaining injuries in physical fights, early
sexual relation experiences, condom usage, cigarette, alcohol, energy drink and substance consumption
were significantly more prevalent among male students (p=0001). Frequent suicidal plans or attempts (11.3
times) and early sexual experiences, before the age of 15 (16.6 times) were found to be riskier behaviors in
the presence of substance use; as the consumption of cigarettes, alcohol and energy drink increased, so
did the risk of substance use.
Conclusion: Gender is a distinctive characteristic with regard to risky behaviors among young people. The
relationship between risky behaviors and substance use suggests that one risky behavior may lead to
another. As such, it is necessary to evaluate the substance use among young people with risky behaviors
and to examine other risky behaviors which accompany the substance use problems.