Amaç: Multipl skleroz (MS) her atakta farklı semptomlara neden olabilen ve bireye özgü seyir gösteren bir hastalıktır. MS’te semptomların ayrıntılı sorgulanması ve kayıt altına alınması bireye özgü semptom yönetim planı geliştirmek açısından önemlidir. Bu araştırma, MS hastalarının yaşadıkları semptomları kendi kendilerine izlemeleri için geliştirilmiş olan “Multipl Skleroz Semptom Ölçeği (“Multiple Sclerosis-Related Symptom Checklist”; MS-RS) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğini değerlendirmek amacıyla planlanmıştır. Yöntem: Çalışma İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi MS polikliniğinde Ocak-Ekim 2013 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Metodolojik araştırma niteliğinde olan bu çalışmanın örneklem grubunu 18 yaş üstü, sorunsuz iletişim kurulabilen, MS tanısı kesinleşmiş, MS dışında herhangi bir tıbbi sorunu olmayan 148 hasta oluşturdu. Veriler, sosyodemografik özellikleri içeren bilgi ve MS-RS formları doldurulularak toplandı. Yirmi altı maddeli ve Likert tipindeki ölçek, dil ve kapsam geçerliği ön çalışması amacı ile önce 30 kişilik bir gruba uygulandı. Çalışmada yapı geçerliği için doğrulayıcı faktör analizi kullanıldı. Bunun dışında, ölçeğin Genişletilmiş Engellilik Durumu Değerlendirme Ölçeği (EDSS), Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (HADÖ), Mini Mental Durum Değerlendirme Ölçeği (MMSE) ve Multipl Skleroz Yaşam Kalitesi Ölçeği-54 (MSQL-54) ile korelasyonu değerlendirildi. Bulgular: Ölçeğin, yükleri 0,39 ile 0,86 arasında değişen beş faktörden oluştuğu saptandı. Ölçeğin madde-toplam puan korelasyon katsayılarının 0,27-0,88 arasında olduğu izlendi. İç tutarlık analizinde Cronbach alfa gü- venirlik katsayısı tüm ölçek için 0,89; alt boyutlar için ise 0,60-0,85 arasında olduğu bulundu. Ölçek ve alt boyutlarının zamana göre değişmezliğini değerlendirmek için test-tekrar test analizinde her iki uygulama arasında fark olmadığı görüldü (p>0,05). Bunlar dışında, MS-RS ile EDSS, HADÖ, MMSE ve MSQL-54 arasında anlamlı korelasyonların olduğu saptandı. Sonuç: Multipl Skleroz Semptom Ölçeği Türkçe Formunun Türk toplumunda kullanım açısından geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu saptandı.

Introduction: Multiple sclerosis (MS) is a disease that causes different symptoms in each attack and has an individual-specific course. Detailed questioning and recording of MS symptoms is important for developing a management plan for individual-specific symptoms. The present study was planned to evaluate the validity and reliability of the Turkish version of “Multiple Sclerosis-Related Symptom Checklist” (MS-RS), which has been developed for patients to personally followup the symptoms they experience. Methods: The study was conducted in the outpatient MS clinic of the Istanbul University Istanbul Faculty of Medicine between January and October 2013 and included a sample group of 148 patients who were aged >18 years, could easily communicate, had a definite diagnosis of MS, and had no other medical problems besides MS. The data were collected using patient information forms, including sociodemographic and MS-RS forms. To assess the linguistic validity, the Likert-type scale with 26 items was first applied to a group of 30 patients. Confirmatory factor analysis was used to test the construct validity. Furthermore, the correlation of the scale with the Expanded Disability Status Scale (EDSS), Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS), Mini-Mental Status Evaluation (MMSE) scale, and Multiple Sclerosis Quality of Life Scale-54 (MSQL-54) was evaluated. Results: The scale comprised five factors with factor loading values between 0.39 and 0.86. The item-total correlation coefficients revealed values of 0.27–0.88. The Cronbach’s alpha reliability coefficient for the whole scale was determined to be 0.89 and for the subscales to be 0.60–0.85. The test–retest analysis revealed no difference between the scale and its subscales in terms of invariance with time (p>0.05). Moreover, MS-RS was significantly correlated with EDSS, HADS, MMSE, and MSQL-54. Conclusion: The Turkish version of MS-RS is a valid and reliable scale that can be used in the Turkish population.