Amaç: Yeni bir ortama uyum sürecinde yaşanan sosyal stres ve algılanan dışlanma ile psikotik yaşantılar (PY) arasındaki ilişki incelenmiştir. Yöntem: Üniversiteye yeni başlayan öğrenciler (s: 164) son altı aydaki PY, sosyal ortama uyum stresi ve dışlanma için taranmıştır. Tarama, Toplumda Psişik Yaşantılar Ölçeği’nin (CAPE - Community Assessment of Psychic Experiences) pozitif yaşantılar boyutuyla yapılmıştır. Yeni sosyal çevredeki (üniversite sınıfı “dar çevre” ve İzmir şehri “geniş çevre”) sosyal stres ve dışlanma sorgulanmıştır. Örneklem ortancaya göre düşük (ilk ve ikinci çeyreklik; s: 82) ve yüksek (üçüncü ve dördüncü çeyreklik; s: 82) CAPE gruplarına ayrılmıştır. Grupların dağılımı ile demografik olan ve olmayan etkenler, sosyal stres ve dışlanma arasındaki ilişki incelenmiştir. Bulgular, üniversitede ilk yılı olmayanların dışlandığı ve grupların ilk ile son çeyreklik dilimlerle oluşturulduğu iki alt analiz ile test edilmiştir. Bulgular: Dar ve geniş sosyal çevrede algılanan dışlanma (düzeltilmiş β=0,08; %95 güven aralığı [GA]: 0,01-0,11), dar sosyal çevreye stresi (düzeltilmiş β=0,02; %95 GA 0,01-0,04) yüksek CAPE grubunda yer alma olasılığını arttırıyordu. Ayrıca düşük anne eğitim düzeyi ve sigara kullanımı yüksek CAPE grubunda yer alma olasılığını arttırıyordu. Sosyal çevre ile PY arasındaki ilişki, ilk çeyreklik ve son çeyreklik arasındaki karşılaştırma ve analizlerde daha belirgindi. Sosyal çevreye ilk kez katılan ama üniversitede ilk yılı olmayan öğrencilerin dışlandığı analizlerde sosyal çevre ile PY arasındaki ilişki ortadan kalkıyordu. Sonuç: Yeni bir sosyal ortama uyum sırasında yaşanan zorluklar PY riskini arttırıyor olabilir. Bu ilişki sosyal stresin yüksek olduğu gruplarda (örneğin akademik başarısızlık ya da yüksek dışlanma algısı) daha belirgindir.

Objective: To evaluate the association between psychotic experiences (PEs) and social stress and discrimination during adaptation to a new social context. Method: First-term university students (n: 164) were screened to determine if they had had any PEs, social adaptation-related stress, and/or perceived discrimination in the prior six months. The positive dimension of the Community Assessment of Psychic Experiences (CAPE) was used to define PEs. Social relations and discrimination in the students’ new social contexts (both narrow (i.e., their class) and wider (i.e., urban environment) were screened with relevant questionnaires regarding social capital and discrimination. Responders were classified as either the “High CAPE” group (first and second quartiles; n: 82) or the “Low CAPE” group (third and fourth quartiles; n: 82), which was used as the baseline/control group. Analyses included associations between these two groups and social stress, discrimination, and demographic/non-demographic variables. Results were re-analyzed after excluding irregular students and regrouping with the first and fourth quartiles in CAPE. Results: High CAPE scores were associated with perceived discrimination in narrow and wider social environments (adjusted ß: 0,08; 95% CI: 0,01-0,11), and with adaptation-related stress in narrow social environment (adjusted ß: 0,02; 95% CI: 0,01-0,05). In addition, high CAPE scores were associated with smoking and lower maternal educational level. Associations were stronger when the data was reanalyzed based on the first and fourth quartiles. However, associations between discrimination, social stress, and high CAPE scores were attenuated after exclusion of irregular students. Conclusion: Adaptation-related social stress and perceived discrimination in a new social context may increase the risk of PEs. This particular association seems to be more prominent in groups with higher social stress (e.g., those with academic failure or high perceived discrimination).