Türk Psikiyatri Dergisi; 2001;12(1):3-16
Şizofrenik hastalarda olanzapin ve klorpromazinin etki ve güvenliğinin karşılaştırılması
EA Kostakoğlu, K Alptekin, BB Kıvırcık, E Kabakçı, Z Tunca, A Göğüş
Hacettepe Üniv. Tıp Fak. Psikiyatri ABd, Ankara
Amaç: Yeni antipsikotik ilaçlar geliştirme ve uygulamada amaç klasik ilaçlarlarla sağlanan tedaviye oranla daha fazla etki ve güvenlik sağlamaktır. Türkiye’de iki merkezde yürütülen bu çalışmada olanzapin ve klorpromazinin etki ve güvenliğinin 6 haftalık akut tedavi döneminde karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmaya 18-55 yaşları arasında DSM IV şizofreni tanı ölçütlerini karşılayan hastalar alınmıştır. Seçkisiz ve 2:1 oranında olmak üzere 20 hasta olanzapin, 10 hasta da klorpromazin tedavisine başlatılmıştır. Hastalık şiddetini değerlendirmede Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeği (PANSS), PANSS ile çakışan Kısa Psikiyatrik Değerlendirme Ölçeği (BPRS extracted from PANSS) ve Klinik Genel İzlenim-Şiddet Ölçeği (CGI-S), ilaçların güvenliğini değerlendirmede ise UKU Yan Etki Değerlendirme Ölçeği ve Ekstrapiramidal Belirtileri Değerlendirme Ölçeği (ESRS) kullanılmıştır. Etki ve güvenliğe ait istatistiksel analizler tedavi süresini tamamlayan 27 hastanın bulguları üzerinde yapılmıştır.
Bulgular: Olanzapin ve klorpromazinin etkileri kıyaslandığında her iki tedavinin de tüm belirtilerde istatistiksel olarak anlamlı ve karşılaştırılabilir boyutta düzelme sağladığı gösterilmiştir. Genel yan etki profilleri incelendiğinde klorpromazin tedavisi alanlarda ortostatik hipotansiyon oluşmasına meyil ve istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha şiddetli görülen halsizlik göze çarpmaktadır. Olanzapin tedavisi alanlarda ise karaciğer transaminazlarında yükselmeye meyil ve istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha şiddetli görülen duygusal kayıtsızlık ve poliüri dikkat çekmektedir. Kilo alımı her iki tedavi grubunda da görülen bir yan etkidir ve gruplar arasında bu açıdan istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır. İlk haftalar içinde klorpromazin grubunda anlamlı düzeyde artan parkinsonizm belirtileri dışında, ekstrapiramidal belirtiler açısından her iki ilaç grubu da genel seyir içinde olumlu özellikler sergilemektedir.
Sonuç: Klorpromazin antipsikotik tedavide yerini koruması gereken bir ajandır; olanzapinin de oldukça olumlu yan etki profiliyle, yeni antipsikotik tedavi çağında en az eski ajanlar kadar etkili olarak kullanım sahası bulacağı söylenebilir.
A Comparative Study of the Efficacy and Safety of Olanzapine and Chlorpromazine in Schizophrenic Patients
Objective: The purpose in producing and utilizing new antipsychotic agents has been to achieve relatively more effective and safe treatments. Conducted in two sites in Turkey, the aim of this study was to compare the efficacy and safety profiles of olanzapine and chlorpromazine in a 6-week acute treatment phase.
Method: Patients included in the study were 18-55 [year]s of age with a diagnosis of schizophrenia according to the DSM IV criteria. In a 2:1 ratio, 20 patients were given olanzapine and 10 patients were given chlorpromazine in a random design. The Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS), the Brief Psychiatric Rating Scale (BPRS) extracted from PANSS, and the Clinical Global Impression-Severity Scale (CGI-S) were utilized in assessing the severity of illness, and the UKU Side Effect Rating Scale and the Extrapyramidal Symptom Rating Scale in assessing the safety. Statistical analysis of outcome was performed on the findings of 27 patients who completed the assessments.
Results: The efficacy findings showed that both treatment groups exhibited statistically significant and comparable improvements in all symptom groups. Safety findings showed that chlorpromazine caused a tendency for orthostatic hypotension and statistically significant higher severity of fatigue. Olanzapine caused a tendency for elevation of the liver transaminases and statistically significant higher severity of emotional indifference and polyuria. Weight gain was evident in both treatment groups without a statistically significant difference. Other than the significant increase in parkinsonian symptoms in the first weeks of chlorpromazine treatment, the extrapyramidal side effect profiles of both drugs were found to be favorable.
Conclusion: Chlorpromazine is a drug which should keep its place as a major agent in antipsychotic treatment; olanzapine, with its favorable side effect profile, is a promising agent for the modern era of antipsychotic treatment, being at least as effective as the older agents.