Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi; 2016;29(3):237-246
Kendini Sabote Etme Eğilimi ile Narsistik Kişilik Özellikleri, Anksiyete Duyarlılığı, Sosyal Destek ve Akademik Başarı Arasındaki İlişki
A Kalyon, I Dadandı, H Yazıcı
Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon
Amaç: Yaşamdaki başarılı deneyimler, bireylerin motivasyonunu arttırıp yeterlik algılarını desteklerken, başarısızlıkla sonuçlanan yaşantılar motivasyonu azaltmaktadır. Başarısızlıktan genel olarak kaçınan bireyler, kimi zaman başarısızlığı kendini sabotaj stratejisi olarak tercih edebilmektedir. Başarısızlığının nedenlerini birtakım çevresel faktörlere yükleyerek benliğini korumaya yönelik çaba, bu durumun altında yatan temel psikolojik nedendir. Bu çalışmanın temel amacı, kendini sabote etme eğilimi ile narsistik kişilik özellikleri, anksiyete duyarlılığı, algılanan sosyal destek ve akademik başarı arasındaki ilişkileri incelemektir. Bu bağlamda narsistik kişilik özellikleri, anksiyete duyarlılığı, sosyal destek ve akademik başarı kendini sabote etme eğilimini anlamlı düzeyde açıklar ifadesi çalışmanın temel hipotezidir. Yöntem: Çalışmanın örneklemini 351’i kadın (%72.7) ve 132’si erkek (%27.3) olmak üzere 483 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcıların yaş ortalaması 21.25±3.44 yıldır. Veri toplama aracı olarak Anksiyete Duyarlılığı İndeksi-3 (ADİ-3), Kendini Sabotaj Ölçeği (KSÖ), Narsistik Kişilik Envanteri (NKE), Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Bulgular: Kurulan regresyon modeli kendini sabote etme eğilimindeki toplam varyansın %31’ini açıklamaktadır (F[9;482]=25.16, p<0.01). Narsistik kişilik özelliklerinden otorite (ß=0.08, p<0.05), kendine yeterlik (ß=-0.18, p<0.01) ve hak iddia etme (ß=0.11, p<0.01) modele anlamlı katkı yaparken üstünlüğün (ß=-0.02, p>0.05), teşhirciliğin (ß=-0.01, p>0.05) ve sömürücülüğün (ß=-0.03, p>0.05) modele katkısı anlamlı değildir. Ayrıca anksiyete duyarlılığı (ß=0.39, p<0.01), algılanan sosyal destek (ß=-0.11, p<0.01) ve akademik ortalama (ß=-0.19, p<0.01) modele anlamlı katkı yapmaktadır. Sonuç: Kendini sabote etme eğilimi anksiyete duyarlılığı, algılanan sosyal destek, akademik ortalama ve narsistik kişilik özelliklerinden otorite, kendine yeterlik ve hak iddia etme tarafından anlamlı düzeyde açıklanmaktadır.
The Relationships Between Self-Handicapping Tendency and Narcissistic Personality Traits, Anxiety Sensitivity, Social Support, Academic Achievement
Objective: Successful experiences in life increase motivation of individuals and support their efficacy perceptions, whereas unsuccessful experiences reduce their motivations. Individuals who generally avoid failures can sometimes prefer to be unsuccessful as a self-handicapping strategy. The basic psychological reason underlying this situation is individual’s effort to protect him/herself through attributing reasons of failure to external factors. The main aim of this study is to examine relationships between self-destroying tendency and narcissistic personality traits, anxiety sensitivity, perceived social support and academic achievement. In this context, expression of “narcissistic personality traits, anxiety sensitivity, social support and academic achievement explain self-handicapping tendency significantly” is the main hypothesis of the study. Methods: Sample size consists of 483 university students (female=351 [72.7%]); male=132 [27.3%]). The mean age was 21.25±3.44 years. The data collection tools were Anxiety Sensitivity Index-3, Self-handicapping Scale, Narcissistic Personality Inventory, Multidimensional Perceived Social Support Scale and the Personal Information Form. Results: Established regression model explained 31% of total variance in self-handicapping tendencies (F [9;482]=25.16, p<0.01). As narcissistic personality inventory subscales, authority (ß=0.08, p<0.05), self-sufficiency (ß=-0.18, p<0.01) and entitlement (ß=0.11, p<0.01) contributed to regression model significantly, while contribution of superiority (ß=-0.02, p>0.05), exhibitionism (ß=-0.01, p>0.05) and exploitation (ß=-0.03, p>0.05) was not significant. Additionally, anxiety sensitivity (ß=0.39, p<0.01), perceived social support (ß=-0.11, p<0.01) and academic achievement (ß=-0.19, p<0.01) had significant contributions to the model. Conclusions: Self-handicapping is explained significantly by anxiety sensitivity, perceived social support, academic achievement and subscales of narcissism, such as authority, self-sufficiency and entitlement.