Bağımlılık Dergisi; 2014;15(2):56-64
Problemli İnternet Kullanım Ölçeği’nin Ergenlerde Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması
A Ceyhan, E Ceyhan
Anadolu Üniversitesi, Eskişehir
Amaç: Günümüzde toplumsal yaşamda
önemli bir araç olan internet, sağlıksız
kullanımı nedeniyle bireylerin yaşamlarında
çeşitli problemlere yol açabilmektedir. Bu
çerçevede, alanyazında problemli internet
kullanımını veya internet bağımlılığını ölçmeye
yönelik çeşitli ölçme araçları bulunmaktadır.
Bu konuda ülkemizdeki çalışmaların sınırlı
kaldığı görülmektedir. Oysa ülkemizde internet
kullanımının çok hızlı bir şekilde yaygınlaştığı,
gençler ve ergenler tarafından çok çeşitli
amaçlarla ve yaygın bir biçimde kullanılabildiği
dikkate alındığında; öncelikle ergenlerin
internet kullanım davranışlarının doğasını
anlamaya yönelik ölçme araçlarının geliştirilmesi
gerekmektedir. Bu çalışma, Ceyhan, Ceyhan
ve Gürcan (2007) tarafından üniversite
öğrencileri için geliştirilen Problemli İnternet
Kullanımı Ölçeği’nin ergenler için geçerlik ve
güvenirlik çalışmalarını yapmayı amaçlamıştır.
Yöntem: Araştırmanın çalışma grubunu
resmi liselere devam eden toplam 678 lise
öğrencisi oluşturmuştur. Haftada interneti
2 saatten fazla kullandığını belirten 571
öğrenci faktör analizi çalışma grubunu
oluşturmuştur. Araştırmanın verileri,
Problemli İnternet Kullanımı Ölçeği ve
Kişisel Bilgi Anketi yoluyla elde edilmiştir.
Bulgular: Verilerin açımlayıcı ve doğrulayıcı
faktör analizi sonuçları, ergenlerde ölçeğin üç
alt faktörden oluştuğunu (internetin olumsuz
sonuçları, aşırı kullanım ve sosyal fayda/sosyal
rahatlık) ortaya koymuştur. 27 maddeden
oluşan üç faktörlü yapı ise toplam varyansın
%49.35’ini açıklamıştır. Ölçeğin genel iç tutarlılık
katsayısı (α) 0.93 olarak bulunmuştur. Ölçeği
oluşturan faktörlerin iç tutarlılık katsayısı ise
sırasıyla 0.93, 0.76 ve 0.78 olarak elde edilmiştir.
Sonuç: Araştırmada ölçeğe ilişkin ortaya
çıkan bulgular, ölçeğin geçerli ve güvenilir
olduğunu göstermiştir. Sonuçta, ergenlere özgü
problemli internet kullanımını ölçen “Problemli
İnternet Kullanım Ölçeği- Ergen” (PİKÖ-E)
olarak adlandırılan ölçek ortaya çıkmıştır.
The Validity and Reliability Study of Problematic Internet Use Scale for Adolescents
Objective: Nowadays, since internet is an important tool in social life, its unhealthy usage may lead to various problems in individuals’ lives. In this framework, various instruments for measuring problematic internet usage and internet addiction are available in literature, but it can be stated that the studies about this subject in Turkey is limited. In Turkey, there are the rapid increase in internet usage in general, and more specifically widespread usage of internet by adolescents and youths for various purposes. Therefore, development of an instrument for understanding the nature of adolescents’ internet usage behaviors has become a necessity. The current study aims to determine psychometric properties of Problematic Internet Usage Scale that was previously developed for university students by Ceyhan, Ceyhan and Gürcan (2007) for adolescents.