Anadolu Psikiyatri Dergisi; 2012;13(4):262-269
Psikobiyolojik Kişilik Modeli ile Beş Faktör Kişilik Kuramının Türk örnekleminde karşılaştırılması
ESS Tok, H Arkar
Ege Üniversitesi, İzmir
Amaç: Bu çalışmanın amacı, Psikobiyolojik Kişilik Kuramı ile Beş Faktör Kişilik Kuramını karşılaştırarak boyutlar ara-sındaki olası ilişkileri ve boyutların birbirlerini yordama derecelerini saptamaktır. Yöntem: Çalışmanın örneklemi, yaşamlarının herhangi bir döneminde psikiyatrik veya psikolojik tedavi görmemiş olan 200 sağlıklı gönüllüden oluş-muştur. Veri toplama aracı olarak, Mizaç ve Karakter Ölçeği (MKÖ) ve Beş Faktör Kişilik Ölçeği (5FKÖ) kullanılmıştır. Sonuçlar: Sonuç olarak, kendini aşma boyutu dışında, tüm MKÖ boyutları 0.40 ve üzeri düzeyde en az bir 5FKÖ boyutu ile anlamlı korelasyon göstermiştir. Regresyon analizi sonuçlarında ise, 5FKÖ boyutlarının varyansının %37-60 oranda MKÖ boyutları tarafından, MKÖ boyutlarının varyansının da %3-60 oranında 5FKÖ boyutları tarafından açıklanabildiği bulunmuştur. Tartışma:Araştırma göstermiştir ki, boyutlar arasında anlamlı ilişkiler olsa da, iki kuram boyutsal olarak benzer kişilik özelliklerinden söz etmemekte, kendilerine özgü özellikler taşıyan kişilik örüntülerini barındırmaktadır.
Comparison of Psychobiological Personality Model and Five Factor Personality Theory in Turkish sample
Objective: The aim of this research was to compare these two personality theories in the dimensional sense and to determine their relations, overlapping and correlative predictions. Methods: The sample of this study consisted of 200 healthy volunteers. One hundred and twelve participants were male and their old were changed from 18 to 63. The sample was constituted according to snowball sampling method. Temperament and Character Inventory (TCI) and Five Factor Personality Inventory (FFPI) were used for data collection. Results: Except for the self-transcendence dimension, all dimensions of both theories are highly related over the level of 0.40, with at least one dimension of the other theory. According to regression analyzes 37-60% of FFPE dimensions? variance was predicted by TCI dimen-sions and 3-60% of TCI dimensions? variance was predicted by FFPI. Discussion:Nevertheless, these relations not indicate exactly overlapping, so two of personality theory's dimensions include unique properties in themselves.